ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 14 ਨਵੰਬਰ 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ):- ਅੱਜ, ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਸਾਡੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਸਵੇਰ ਦੇ ਅਲਾਰਮ ਘੜੀਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਾਤ ਹੋਣ ਤੱਕ, ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਾਡੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਉੱਠਦਾ ਹੈ: ਕੀ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਸੱਚਮੁੱਚ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ? ਇਹ ਚਿੰਤਾ ਆਮ ਹੈ, ਪਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੱਚਾਈ ਕੁਝ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। ਆਓ ਇਸ ਬਾਰੇ ਡਾ. ਤਰੰਗ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਤੋਂ ਜਾਣੀਏ-
ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਕਿੰਨਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ?
ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਰੇਡੀਓ ਫ੍ਰੀਕੁਐਂਸੀ (RF) ਸਿਗਨਲ ਛੱਡਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੈਰ-ਆਇਨਾਈਜ਼ਿੰਗ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਜਾਂ FM ਰੇਡੀਓ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਡੀਐਨਏ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਭਾਵ ਇਹ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ।
ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਆਇਨਾਈਜ਼ਿੰਗ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਐਕਸ-ਰੇ, ਸੀਟੀ ਸਕੈਨ, ਜਾਂ ਯੂਵੀ ਕਿਰਨਾਂ, ਡੀਐਨਏ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਬੂਤ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।
ਅੱਜ ਤੱਕ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਠੋਸ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਅਧਿਐਨ ਜਾਰੀ ਹਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਿੱਟਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਤੋਂ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ।
ਨੁਕਸਾਨ ਕੀ ਹੈ?
ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਕਈ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ:
ਲਗਾਤਾਰ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦੇਖਣ ਮਗਰੋਂ ਸਿਰ ਦਰਦ
ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦੀ ਨੀਲੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨੀਂਦ ਦੇ ਹਾਰਮੋਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ
ਧਿਆਨ ਭੰਗ, ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਥਕਾਵਟ
ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ
ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਤੋਂ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਵਰਤੋਂ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ?
ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਸਧਾਰਨ ਉਪਾਅ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ:
ਕਾਲ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਈਅਰਫੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ ਤਾਂ ਜੋ ਫ਼ੋਨ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੇ।
ਸੌਂਦੇ ਸਮੇਂ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਨੂੰ ਬਿਸਤਰੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖੋ। ਇਸਨੂੰ ਕਮਰੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਚਾਰਜ ਕਰਨਾ ਬਿਹਤਰ ਹੈ।
ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰੋ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਡਰ ਨਹੀਂ, ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਜ਼ਰੂਰੀ
ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਅਜੇ ਤੱਕ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਾਬਤ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਫ਼ੋਨ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਹੱਲ ਡਰ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸੰਤੁਲਨ ਅਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਿੱਚ ਹੈ।
