24 ਮਾਰਚ, 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ) : ਖੀਰੇ ਅਤੇ ਖੀਰੇ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਸਾਇਣਕ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਫਸਲ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਪਰ ਤੁਹਾਡੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਖੀਰੇ ਨੂੰ ਸਲਾਦ ਦੇ ਰੂਪ ‘ਚ ਖਾਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਖਰੀਦੇ ਖੀਰੇ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਨਾ ਖਾਓ, ਸਗੋਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਲਓ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਦੱਸੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੁਝ ਜ਼ਰੂਰੀ ਉਪਾਅ ਕਰੋ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਇਹ ਖੀਰਾ ਤੁਹਾਡੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਖਰਾਬ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਖੇਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਨਿਆਮਤਪੁਰ ਦੇ ਪੌਦ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਡਾ: ਨੂਤਨ ਵਰਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਖੀਰੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਖੀਰੇ ਨੂੰ ਤੋੜ ਕੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਥੋਂ ਖਰੀਦ ਕੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਖੀਰਾ ਖਰੀਦ ਕੇ ਖਾ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਖਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁਝ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰ ਰੱਖੋ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਖੀਰੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਮੁਕੁਲ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਕੀੜਿਆਂ ਦੀ ਲਾਗ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿਸਾਨ ਥੀਓਮੇਥੋਕਸਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਰ ਫਸਲ ‘ਤੇ 5 ਤੋਂ 7 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਮੀਡਾਕਲੋਪ੍ਰਿਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ 5 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਫਸਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਜੇਕਰ ਖੀਰੇ ਦੀ ਫਸਲ ‘ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਖੀਰੇ ਦੀ ਜਲਦੀ ਕਟਾਈ ਨਾ ਕਰੋ।
ਨਿੰਮ ਦੇ ਬੀਜ ਦੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ
ਜੇਕਰ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਪੜਾਅ ‘ਤੇ ਖੀਰੇ ਨੂੰ ਫਲ ਬੋਰਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਨਿੰਬੋਲੀ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਡਾ: ਨੂਤਨ ਵਰਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ NSKE (ਨਿੰਮ ਦੇ ਬੀਜ ਕਰਨਲ ਐਬਸਟਰੈਕਟ) 3% ਜਾਂ 5% ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤੁਸੀਂ ਨਿੰਮ ਦੇ ਤੇਲ ਨੂੰ 3 ਮਿਲੀਲੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ 1 ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਘੋਲ ਕੇ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਖੀਰਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਜਿਹਾ ਕਰੋ
ਡਾ: ਨੂਤਨ ਵਰਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਬਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਖੀਰਾ ਖਰੀਦ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸਨੂੰ ਖਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ | ਖੀਰੇ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਲਈ, ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਨਮਕ ਪਾਓ ਅਤੇ ਖੀਰੇ ਨੂੰ 10 ਮਿੰਟ ਲਈ ਡੁਬੋ ਕੇ ਛੱਡ ਦਿਓ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੀਰੇ ਨੂੰ ਦੋ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਧੋ ਕੇ ਖਾਧਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸੰਖੇਪ : ਖੀਰਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਦੀ ਸਹੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਇਹ ਸਿਹਤ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨਕਾਂ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਖਾਣ ਤੋਂ 10 ਮਿੰਟ ਪਹਿਲਾਂ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
