4 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ) : ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੌਸਮੀ ਫਲ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਹਜ਼ਾਰੀਬਾਗ ਦੀ ਮੰਡੀ ਵਿਚ ਜੰਗਲੀ ਤੂਤ ਵੀ ਵਿਕਰੀ ਲਈ ਪਹੁੰਚ ਰਹੇ ਹਨ। ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰ ਦੇ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਤੋੜ ਕੇ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਵੇਚ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਫਲ 1 ਤੋਂ 2 ਮਹੀਨੇ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਇਸ ਦਾ ਖੂਬ ਆਨੰਦ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ।
ਲੋਕ ਇਸ ਦੇ ਮਿੱਠੇ ਅਤੇ ਖੱਟੇ ਸਵਾਦ ਕਾਰਨ ਸ਼ਹਿਤੂਤ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਥਾਨਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ “ਤੂਤ” ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਜ਼ਾਰੀਬਾਗ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਤੂਤ ਵੇਚਣ ਆਏ ਮੁਹੰਮਦ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਫਲ ਹੁਣ ਦੁਰਲੱਭ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਮਿਲ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹੀਮੋਗਲੋਬਿਨ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਅਨੀਮੀਆ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚੁੱਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਵਪਾਰੀ ਇਸ ਨੂੰ ਖਰੀਦ ਕੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਵੇਚਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਹਜ਼ਾਰੀਬਾਗ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਤੂਤ ਦੀ ਕੀਮਤ 40 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ 250 ਗ੍ਰਾਮ ਹੈ। ਮੌਸਮੀ ਫਲ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਹਨ।
ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤੂਤ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਸ ‘ਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਔਸ਼ਧੀ ਗੁਣ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਸਗੋਂ ਕਈ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ‘ਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ੇਖ ਭਿਖਾਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਹਸਪਤਾਲ ਹਜ਼ਾਰੀਬਾਗ ਦੇ ਆਯੂਸ਼ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਡਾਕਟਰ ਮਕਰੰਦ ਕੁਮਾਰ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਹਿਤੂਤ ਕੁਦਰਤ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਨਮੋਲ ਤੋਹਫ਼ਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸ਼ਹਿਤੂਤ ਵਿੱਚ ਸਾਈਨਾਈਡਿੰਗ ਗਲੂਕੋਸਾਈਡ ਨਾਮਕ ਫਾਈਟੋਨਿਊਟ੍ਰੀਐਂਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਅਸ਼ੁੱਧੀਆਂ ਨੂੰ ਫਿਲਟਰ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਖੂਨ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤੂਤ ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਕਾਸ ‘ਚ ਵੀ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ‘ਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਫਲ ਵਿੱਚ ਸਾਇਟੋਪ੍ਰੋਟੈਕਟਿਵ ਤੱਤ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਨਰਵਸ ਸਿਸਟਮ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸਰਗਰਮ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਤੂਤ ਦਾ ਨਿਯਮਤ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਡਾ: ਮਕਰੰਦ ਅੱਗੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸ਼ੂਗਰ ਰੋਗੀਆਂ ਲਈ ਵੀ ਤੂਤ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਕੁਝ ਕੁਦਰਤੀ ਤੱਤ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਇੰਸੁਲਿਨ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸ਼ੂਗਰ ਦਾ ਪੱਧਰ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਮਲਬੇਰੀ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ, ਪਾਚਨ ਤੰਤਰ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਵਿਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸ਼ਹਿਤੂਤ ਦਾ ਸੇਵਨ ਸਕਿਨ ਨੂੰ ਨਿਖਾਰਨ ਅਤੇ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣ ਲਈ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਫਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸੰਖੇਪ: ਅਜਿਹਾ ਜੰਗਲੀ ਫਲ ਸਰੀਰ ਲਈ ਜੈਕਪਾਟ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨਿਖਾਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੇਟ ਦੀ ਤੰਦੁਰੁਸਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
