16 ਮਈ 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ): ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ (Operation Sindoor) ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਕਈ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਡਰੋਨਾਂ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਐਸ-400 ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਚੱਕਰ ਨੇ ਨਾਕਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਫੌਜ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਬਿਆਨ ਅਨੁਸਾਰ, 8 ਮਈ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ‘ਤੇ ਲਗਭਗ 300 ਤੋਂ 400 ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾਗੀਆਂ, ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੁਆਰਾ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਇਸ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰੂਸੀ-ਨਿਰਮਿਤ S-400 ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕ ਇਸ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸਾਲ 2018 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਰੂਸ ਨਾਲ S-400 ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ 5 ਸਕੁਐਡਰਨ ਲਈ ਲਗਭਗ 35,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਸੌਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਤੋਂ ਸੰਭਾਵਿਤ ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਦੋਵਾਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ‘ਤੇ ਇਸ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ S-400 ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬਾਰੇ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦਾਗਣ ‘ਤੇ ਕਿੰਨਾ ਖਰਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
S-400 ਇੱਕ ਵਾਰ ਵਿੱਚ 72 ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾਗਦਾ ਹੈ
S-400 ਰੂਸ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਸਿਸਟਮ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਸਿਸਟਮ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਥਾਂ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਥਾਂ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਸਦਾ ਰਾਡਾਰ 600 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਦੀ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 300 ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 400 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਡੇਗ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਸਟਮ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵਿੱਚ 72 ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾਗ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਈਨਸ 50 ਤੋਂ 70 ਡਿਗਰੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਐਸ-400 ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੇਂਜ 40, 100, 200 ਅਤੇ 400 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ
48N6E3: ਇਹ ਇੱਕ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਰੇਂਜ 250 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਹੈ।
40N6E: ਇਹ ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਦੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਰੇਂਜ 400 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਹੈ।
9M96E ਅਤੇ 9M96E2: ਇਹ ਛੋਟੀ ਦੂਰੀ ਦੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਹਨ।
ਇੱਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ਕਿੰਨੀ ਹੈ?
ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, S-400 ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ 40N6E ਹੈ, ਜੋ 400 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੱਕ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਰੇਂਜ ਦੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਲਗਭਗ 1-2 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ 3 ਲੱਖ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 10 ਲੱਖ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸੰਖੇਪ: ਐਸ-400 ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸੈਂਕੜੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਨਾਕਾਮ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ ਬੇਮਿਸਾਲ।
