17 ਮਾਰਚ, 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ) : ਅਮਰੀਕੀ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ ਹਾਲ ਹੀ ‘ਚ ਵੱਡੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ 5.28 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ($ 5.28 ਲੱਖ ਕਰੋੜ) ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਸਫਾਇਆ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੂਚਕਾਂਕ S&P 500 ਸਮੇਤ ਕਈ ਹੋਰ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ‘ਚ ਭਾਰੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਵਾਲ ਸਟਰੀਟ ਉਤੇ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਹੈ।
ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੁੱਲ ਜੀਡੀਪੀ 4 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਪਹਿਲਾ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਪਾਰਕ ਤਣਾਅ (ਵਪਾਰ ਯੁੱਧ) ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਉਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪਿਆ ਹੈ। ਦੂਜਾ, ਅਮਰੀਕੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਹੌਲੀ ਹੋਣ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਤੀਜਾ, ਏਆਈ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਵਪਾਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਤਕਨੀਕੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਵਿਕਰੀ (Sell-off) ਦੇਖੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਨੂੰ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ ਕੀਤਾ।
ET ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਗਿਰਾਵਟ 19 ਫਰਵਰੀ, 2025 ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਜਦੋਂ S&P 500 ਸੂਚਕਾਂਕ $52.06 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਮੁੱਲ ‘ਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ। ਪਰ ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ 14 ਮਾਰਚ, 2025 ਤੱਕ ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਲ $ 46.78 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਤੱਕ ਡਿੱਗ ਗਿਆ। ਇਸ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ $ 5.28 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਡੁੱਬ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਤਿੱਖੀ ਗਿਰਾਵਟ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਮੰਦੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ?
ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ‘ਚ ਮੰਦੀ ਦਾ ਡਰ ਵੀ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੰਜ਼ਿਊਮਰ ਕਾਂਫਿਡੈਂਸ ਇੰਡੈਕਸ (ਖਪਤਕਾਰ ਭਾਵਨਾ) ਲਗਾਤਾਰ ਡਿੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਘਟਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵਾਲਮਾਰਟ ਵਰਗੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰਚੂਨ ਕੰਪਨੀਆਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਵਿਕਰੀ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਰੁਝਾਨ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋਰ ਡੂੰਘਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਮਾਰਕੀਟ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਫੈਡਰਲ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦੀ ਅਗਲੀ ਨੀਤੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਕਰਨ ‘ਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਗਿਰਾਵਟ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਫੇਡ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਥਿਰਤਾ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰ ‘ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਵਪਾਰ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਅਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਦੇਣ ਲਈ ਠੋਸ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਵੀ ਦਬਾਅ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਕੀ ਇਹ ਮੰਦੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੈ?
ਇਹ ਅਜੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਮੰਦੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੈ ਜਾਂ ਸਿਰਫ ਮਾਰਕੀਟ ਸੁਧਾਰ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਤਿਮਾਹੀ ਨਤੀਜੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾ ਖਰਚੇ ਹੋਰ ਘਟਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਵਿਗੜ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮਾਹਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਹਫਤਿਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਨ ਰਹੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨਗੇ ਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਅਸਥਾਈ ਗਿਰਾਵਟ ਹੈ ਜਾਂ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਹੁਤੀ ਚੰਗੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਐੱਫ.ਆਈ.ਆਈਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾਉਣ ਕਾਰਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਤੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਵਿਕਰੀ ਦਾ ਦਬਾਅ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ‘ਚ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ ਕੁਝ ਸਥਿਰਤਾ ਆਈ ਹੈ ਪਰ 10 ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਸਾਲ ਹੁਣ ਤੱਕ ਭਾਰਤੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚੋਂ 1.3 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸੈਸ਼ਨ ‘ਚ ਸੈਂਸੈਕਸ 200 ਅੰਕ ਡਿੱਗ ਕੇ 73,828.91 ਦੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਬੰਦ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨਿਫਟੀ 73 ਅੰਕ ਡਿੱਗ ਕੇ 22,397.20 ਦੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਬੰਦ ਹੋਇਆ।
ਸੰਖੇਪ : ਸਿਰਫ 3 ਹਫਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਤੋਂ ਵਧੇਰਾ ਪੈਸਾ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ। ਕੀ ਹੁਣ ਵੱਡੀ ਮੰਦੀ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਹੈ?
