03 ਜੂਨ 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ): ਇਸ ਵਾਰ ਮਈ ਮਹੀਨਾ ਵੱਖਰੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬੀਤਿਆ। ਨਾ ਤਾਂ ਤੇਜ਼ ਧੁੱਪ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਗਰਮੀ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ। ਸਗੋਂ ਮੀਂਹ, ਬੱਦਲਾਂ ਅਤੇ ਠੰਢੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਮਈ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਮੀਂਹ ਪਿਆ। ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੀਂਹ ਪਿਆ। ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਮਈ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ, ਜਿੱਥੇ ਬਹੁਤ ਗਰਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ।
ਭਾਰਤ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ (IMD) ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਈ 2025 ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਔਸਤ ਮੀਂਹ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 126.7 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਮੀਂਹ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 1901 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਈ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਦਿਨ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਵੀ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਰਿਹਾ। ਔਸਤ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ 35.08 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਰਿਹਾ, ਜੋ ਕਿ 1901 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੱਤਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ। ਰਾਤ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਵੀ ਠੰਡਾ ਰਿਹਾ, ਜੋ ਕਿ 59ਵੇਂ ਸਭ ਤੋਂ ਠੰਡੇ ਮਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।
ਇਸ ਵਾਰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮੀਂਹ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਿਆ:
1053 ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰੀਆਂ (64.5–115.5 ਮਿਲੀਮੀਟਰ)
262 ਬਹੁਤ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ (115.6–204.5 ਮਿਲੀਮੀਟਰ)
39 ਬਹੁਤ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ (204.5 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ)
ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਨ, 2021 ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ। ਉਸ ਸਮੇਂ, 42 ਬਹੁਤ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।
ਇਹ ਕਿਉਂ ਹੋਇਆ?
ਆਈਐਮਡੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਓਪੀ ਸ਼੍ਰੀਜੀਤ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸਦੇ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹਨ:
ਮਾਨਸੂਨ ਦਾ ਜਲਦੀ ਆਗਮਨ
ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਖਾੜੀ ਵਿੱਚ ਦੋ ਦਬਾਅ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਦਾ ਗਠਨ
ਪੱਛਮੀ ਗੜਬੜ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਪੱਛਮੀ ਗੜਬੜ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਕ ਬਣ ਗਿਆ
ਪੱਛਮੀ ਗੜਬੜ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਸੰਬਰ ਤੋਂ ਫਰਵਰੀ ਤੱਕ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਉਹ ਮਈ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਸਰਗਰਮ ਰਹੇ। ਇਸ ਕਾਰਨ, ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਮੀਂਹ ਅਤੇ ਗਰਜ-ਤੂਫ਼ਾਨ ਆਉਂਦੇ ਰਹੇ। ਆਈਐਮਡੀ ਮੁਖੀ ਐਮ. ਮੋ. ਪਾਤਰਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੌਨਸੂਨ ਅਜੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਗੜਬੜੀ ਅਜੇ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਆਏ।
ਕਦੋਂ ਸੀ ਸਦੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਠੰਡਾ ਮਈ?
ਆਈਐਮਡੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਭ ਤੋਂ ਠੰਡਾ ਮਈ 1917 ਸੀ – ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ 33.09 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 1933, 1977, 2021, 1920 ਅਤੇ 1971 ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ 35 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਰਿਹਾ।
2025 ਦਾ ਮਈ ਵੀ ਹੁਣ ਇਸ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸੰਖੇਪ: ਮਈ 2025 ਭਾਰਤ ਲਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਠੰਢਾ ਅਤੇ ਵੱਧ ਮੀਂਹ ਵਾਲਾ ਮਹੀਨਾ ਰਿਹਾ।
