ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 23 ਅਕਤੂਬਰ 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ):- ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ (ਏਆਈ) ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵੱਲ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਡਿਜੀਟਲ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨਾਲ ਲੈਸ, ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਹੁਣ ਏਆਈ ਇੰਟੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਮਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਰਵਾਇਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਧੀਆਂ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਤਕਨੀਕੀ ਮਿਆਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ (ਪੀਐੱਸਈਬੀ) ਨੇ ਮਾਹਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਕੇ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਏਆਈ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ। 6ਵੀਂ ਤੋਂ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ਾ-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਏਆਈ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਏਆਈ ਨੈਤਿਕਤਾ, ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਟੀਚੇ, ਕੋਡਿੰਗ, ਰੋਬੋਟਿਕਸ ਅਤੇ ਡੈਟਾ ਸਾਖਰਤਾ ਵਰਗੇ ਵਿਸ਼ੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ। ਸਮੱਗਰੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਾਠ-ਪੁਸਤਕਾਂ, ਵਰਕਬੁੱਕ, ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ-ਅਧਾਰਤ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਅਤੇ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ ਡਿਜੀਟਲ ਟੂਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ।
ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਵਿਸ਼ੇ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਮਿਸ਼ਰਤ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਾਗੂ ਕਰੇਗੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਨਲਾਈਨ ਮਾਡਿਊਲ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਆਫਲਾਈਨ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਸਿਖਲਾਈ ਦੋ ਪੱਧਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇਗੀ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਅਤੇ ਐਡਵਾਂਸਡ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ-ਅਧਾਰਤ ਅਤੇ ਪੁੱਛਗਿੱਛ-ਅਧਾਰਤ ਸਿਖਲਾਈ ਵਰਗੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਤਰੀਕਿਆਂ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਸਫਲ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਰਿਫਰੈਸ਼ਰ ਕੋਰਸਾਂ ਅਤੇ ਆਨਲਾਈਨ ਫੋਰਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਨਿਰੰਤਰ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜਾਅਵਾਰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਫਟਵੇਅਰ, ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (ਐੱਲਐੱਮਐੱਸ) ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਵੀਨਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿ-ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਏਆਈ ਹੈਕਾਥਨ, ਕੋਡਿੰਗ ਮੁਕਾਬਲੇ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਮੇਲੇ ਵੀ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਹ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾਤਮਕਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਗੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਨਾ ਸਿਖਾਉਣਗੀਆਂ। ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪਹਿਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ-ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਸੋਚ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਡਿਜੀਟਲ ਨੌਕਰੀਆਂ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਸਿੱਖਿਆ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗਾ।
ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ 19,243 ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 18,391 ਵਿੱਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਉਪਲੱਬਧ ਹਨ, ਜੋ ਕੁੱਲ ਦਾ 95.6 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹਨ; ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ 89.1 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਰਟ ਕਲਾਸਰੂਮ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਕੜਾ 42.6 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 48.1 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ। ਮਾਹਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਮਜ਼ਬੂਤ ਡਿਜੀਟਲ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਏਆਈ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੋਹਰੀ ਸੂਬਾ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸੰਖੇਪ:
ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 6ਵੀਂ ਤੋਂ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਏਆਈ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ’ਚ ਕੋਡਿੰਗ, ਰੋਬੋਟਿਕਸ ਤੇ ਡੇਟਾ ਸਾਖਰਤਾ ਵਰਗੇ ਵਿਸ਼ੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਢਾਂਚੇ ਰਾਹੀਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਡਿਜੀਟਲ ਨੌਕਰੀਆਂ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
