09 ਜੁਲਾਈ, 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ ):- ਬਰਸਾਤ ਦਾ ਮੌਸਮ ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਮੌਸਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ। ਇਸ ਮੌਸਮ ਦੌਰਾਨ ਨਮੀ ਅਤੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕਾਰਨ ਬਦਹਜ਼ਮੀ, ਗੈਸ, ਐਸੀਡਿਟੀ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਣ ਲਈ ਨਿਯਮਤ ਯੋਗਾ ਅਭਿਆਸ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਯੋਗਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਲਚਕਦਾਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਅੰਦਰੂਨੀ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਰਗਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਮੈਟਾਬੋਲਿਜ਼ਮ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਆਯੁਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੁਝ ਯੋਗਾ ਆਸਣ ਪਾਚਨ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਮਾਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਪਦਹਸਤਾਸਨ – ਪਦਹਸਤਾਸਨ ਭਾਵ ਹੱਥ-ਪੈਰ ਸਪਰਸ਼ ਮੁਦਰਾ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਸਰਗਰਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ‘ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਸਿੱਧੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਵੋ, ਸਾਹ ਛੱਡਦੇ ਸਮੇਂ ਕਮਰ ਤੋਂ ਝੁਕੋ ਅਤੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ। ਸਿਰ ਨੂੰ ਗੋਡਿਆਂ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ ਅਤੇ 20-30 ਸਕਿੰਟਾਂ ਲਈ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹੋ।
ਵਜਰਾਸਨ – ਵਜਰਾਸਨ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਯੋਗਾਸਨ ਹੈ ਜੋ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੈਸ, ਕਬਜ਼ ਅਤੇ ਪੇਟ ਫੁੱਲਣ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਆਪਣੇ ਗੋਡਿਆਂ ਦੇ ਭਾਰ ਬੈਠੋ, ਆਪਣੇ ਕੁੱਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਡੀਆਂ ‘ਤੇ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਆਪਣੇ ਪੱਟਾਂ ‘ਤੇ ਰੱਖੋ। ਇਸ ਆਸਣ ਵਿੱਚ 5 ਤੋਂ 10 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਰਹੋ। ਇਹ ਆਸਣ ਸਰੀਰ ਲਈ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ।
ਸੇਤੁਬੰਧਾਸਨ – ਸੇਤੁਬੰਧਾਸਨ ਯਾਨੀ ਬ੍ਰਿਜ ਪੋਜ਼ ਪੇਟ ਦੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਸਰਗਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਵੀ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲਈ, ਆਪਣੀ ਪਿੱਠ ਦੇ ਭਾਰ ਲੇਟ ਜਾਓ, ਆਪਣੇ ਗੋਡਿਆਂ ਨੂੰ ਮੋੜੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਕੁੱਲ੍ਹੇ ਉੱਚੇ ਕਰੋ। ਆਪਣੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਰੱਖੋ ਅਤੇ 20-30 ਸਕਿੰਟਾਂ ਲਈ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹੋ, ਫਿਰ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਵਾਪਸ ਆਓ।
ਤ੍ਰਿਕੋਣਾਸਨ – ਤ੍ਰਿਕੋਣਾਸਨ ਅੰਤੜੀਆਂ ਦੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਬਜ਼ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲਈ, ਲੱਤਾਂ ਨੂੰ ਫੈਲਾ ਕੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਵੋ, ਸੱਜੀ ਲੱਤ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਵੱਲ ਮੋੜੋ ਅਤੇ ਸਾਹ ਛੱਡਦੇ ਸਮੇਂ, ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਸੱਜੇ ਪੈਰ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ। ਖੱਬਾ ਹੱਥ ਉੱਪਰ ਚੁੱਕੋ ਅਤੇ 20-30 ਸਕਿੰਟਾਂ ਲਈ ਰਹੋ। ਫਿਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਦੁਹਰਾਓ।
ਉਸ਼ਤ੍ਰਾਸਨ - ਉਸ਼ਤ੍ਰਾਸਨ ਨੂੰ ਕੈਮਲ ਪੋਜ਼ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਆਪਣੇ ਗੋਡਿਆਂ ਦੇ ਭਾਰ ਬੈਠੋ, ਫਿਰ ਪਿੱਛੇ ਵੱਲ ਝੁਕੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਗਿੱਟਿਆਂ ਨੂੰ ਫੜੋ। ਆਪਣੇ ਸਿਰ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਲੈ ਜਾਓ ਅਤੇ 20-30 ਸਕਿੰਟਾਂ ਲਈ ਰਹੋ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜ ਯੋਗਾਸਨਾਂ ਦਾ ਨਿਯਮਿਤ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਨਾਲ, ਮਾਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਪਾਚਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਯੁਸ਼ ਮੰਤਰਾਲਾ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਨੂੰ ਲਾਭਦਾਇਕ ਮੰਨਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਯੋਗਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਕਿਸੇ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਯੋਗਾ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਸਲਾਹ ਜ਼ਰੂਰ ਲਓ, ਤਾਂ ਜੋ ਗਲਤ ਆਸਣ ਕਾਰਨ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾ ਹੋਵੇ।
ਸੰਖੇਪ:- ਮਾਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਲਈ ਪੰਜ ਯੋਗਾਸਨ ਰਾਹਤ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਸੁਧਾਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹਨ।
