ਕਿਹੜੇ ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਮੱਛਰ ਵੱਧ ਕੱਟਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਉਂ?

03 ਜੂਨ 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ): Mosquitoes Bite This Blood Types: ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੱਛਰਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਗਰਮੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਮੱਛਰਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਲਈ ਕਿੰਨੀਆਂ ਵੀ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਕਰੀਮਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੀਏ, ਅਸੀਂ ਮੱਛਰਾਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਬਚ ਸਕਦੇ। ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਡੇ ਸਿਰਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਦੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮੱਛਰ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੱਟਦੇ ਹਨ।
ਮੱਛਰਾਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਕਾਰਨ, ਇਹ ਲੋਕ ਪਹਿਲਾਂ ਸਪਰੇਅ ਅਤੇ ਲੋਸ਼ਨ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਢੱਕ ਕੇ ਹੀ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਹ ਮੱਛਰਾਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਬਚਦੇ। ਹੁਣ ਇਸ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਬੂਤ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਖੋਜ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਮੱਛਰ ਕੁਝ ਖਾਸ ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਖਾਸ ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੱਟਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਮੱਛਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਿਹੜੇ ਕਾਰਨ ਵੀ ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ।
ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ?

ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ‘ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਐਂਟੀਜੇਨ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਜਾਂ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ A ਵਿੱਚ A ਐਂਟੀਜੇਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ B ਵਿੱਚ B ਐਂਟੀਜੇਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ AB ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਵਿੱਚ A ਅਤੇ B ਦੋਵੇਂ ਐਂਟੀਜੇਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, O ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚ ਨਾ ਤਾਂ A ਐਂਟੀਜੇਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ B ਐਂਟੀਜੇਨ। ਇਹ ਐਂਟੀਜੇਨ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਲਾਰ ਅਤੇ ਪਸੀਨੇ ਵਰਗੇ ਸਰੀਰਕ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੈਕਰੇਟਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਮੱਛਰ ਇੱਕ ਖਾਸ ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਕੱਟਦੇ ਹਨ।
ਕੌਣ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੱਟਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸ ਨੂੰ ਘੱਟ?

ਕਈ ਅਧਿਐਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮੱਛਰ O ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੱਛਰ O ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੁੱਗਣਾ ਕੱਟਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਉਹ ਟਾਈਪ A ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਕੱਟਦੇ ਹਨ। ਟਾਈਪ AB ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੱਛਰ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੱਟਦੇ ਹਨ। ਟਾਈਪ B ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਤਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਘੱਟ। 2004 ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਏਡੀਜ਼ ਐਲਬੋਪਿਕਟਸ ਨਾਮਕ ਮੱਛਰ ਦੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਮੱਛਰ A ਕਿਸਮ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲੋਂ O ਕਿਸਮ ਦੇ ਖੂਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੱਟਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟਦੇ ਹਨ ਜੋ ਆਪਣੇ ਖੂਨ ਦੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਐਂਟੀਜੇਨ ਛੁਪਾਉਂਦੇ ਹਨ।
O ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਿਉਂ ਕੱਟਦੇ ਹਨ?

ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੱਛਰ ਮਨੁੱਖੀ ਸਕਿਨ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਰਸਾਇਣਕ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਦੇ ਹਨ। O ਕਿਸਮ ਦੇ ਖੂਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ H ਐਂਟੀਜੇਨ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਪਦਾਰਥ ਛੁਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ A ਜਾਂ B ਐਂਟੀਜੇਨ ਨਾਲੋਂ ਮੱਛਰਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੱਛਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਂਟੀਜੇਨਾਂ ਨੂੰ ਗੰਧ ਅਤੇ ਹੋਰ ਇੰਦਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪਛਾਣ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਇਸ ਆਕਰਸ਼ਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਗਿਆਨੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਖੂਨ ਦੀ ਕਿਸਮ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਮੱਛਰ ਸਿਰਫ਼ ਖੂਨ ਦੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਚੁਣਦੇ। ਖੂਨ ਦੀ ਕਿਸਮ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਮੱਛਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵੱਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਹੋਰ ਵੀ ਕਾਰਨ
ਮੱਛਰ ਸਰੀਰ ਦੀ ਗੰਧ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮੱਛਰ ਸਕਿਨ ‘ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਲੈਕਟਿਕ ਐਸਿਡ ਅਤੇ ਅਮੋਨੀਆ ਵਰਗੇ ਤੱਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਕਿਨ ‘ਤੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਕਿਸਮ ਸਰੀਰ ਦੀ ਗੰਧ ਨੂੰ ਬਦਲਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੁਝ ਲੋਕ ਮੱਛਰਾਂ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਆਕਰਸ਼ਕ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮੱਛਰ ਉਸ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੋ ਲੋਕ ਸਾਹ ਰਾਹੀਂ ਛੱਡਦੇ ਹਨ। ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਜ਼ਿਆਦਾ CO2 ਸਾਹ ਰਾਹੀਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ, ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਜਾਂ ਤੇਜ਼ ਮੈਟਾਬੋਲਿਜ਼ਮ ਵਾਲੇ ਲੋਕ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੱਛਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੱਟਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮੱਛਰ ਗਰਮੀ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੱਪੜਿਆਂ ਦਾ ਰੰਗ ਵੀ ਮੱਛਰਾਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਾਲੇ, ਲਾਲ ਅਤੇ ਗੂੜ੍ਹੇ ਨੀਲੇ ਵਰਗੇ ਗੂੜ੍ਹੇ ਰੰਗ ਮੱਛਰਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਬੀਅਰ ਜਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਨਾਲ ਮੱਛਰਾਂ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਸੰਖੇਪ: O ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੱਛਰ ਹੋਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਕੱਟਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਵਜ੍ਹਾ ਰਸਾਇਣਕ ਸੰਕੇਤ, ਸਰੀਰ ਦੀ ਗੰਧ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਹਨ।