ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 6 ਜਨਵਰੀ, 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ ):- ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਅਨੀਮੀਆ (Anemia) ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਨੀਮੀਆ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਔਰਤਾਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ‘ਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਅਨੀਮੀਆ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਗਾਂ ਅਤੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਤੱਕ ਲੋੜੀਂਦੀ ਆਕਸੀਜਨ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਪਾਉਂਦੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਥਕਾਵਟ, ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ।
ਅਨੀਮੀਆ ਦੇ ਲੱਛਣ ਕੀ ਹਨ?
ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਹੈਲਥ ਸੈਂਟਰ ਹਰਦੀ ਬਸਤੀ ਵਿਖੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਡਾ. ਅਨਿਲ ਕੁਮਾਰ ਮਿਸ਼ਰਾ News 18 ਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਨੀਮੀਆ ਦੇ ਮੁੱਖ ਲੱਛਣ ਹਨ ਹਲਕੀ ਸੋਜ, ਕਮਜ਼ੋਰੀ, ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕਾਕ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਅਤੇ ਲੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਚੱਲਣ-ਫਿਰਨ ‘ਚ ਦਿੱਕਤ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੀਂਦ ਅਤੇ ਬੀਪੀ ਘੱਟ ਹੋਣਾ ਵੀ ਅਨੀਮੀਆ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹਨ। ਅਨੀਮੀਆ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਦਿੱਖ ਥੱਕੀ ਹੋਈ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਅਨੀਮੀਆ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਡਾ. ਅਨਿਲ ਕੁਮਾਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਨੀਮੀਆ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਆਇਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹੀਮੋਗਲੋਬਿਨ ਆਇਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਇਰਨ ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਅਨੀਮੀਆ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਤੱਤ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਅਨੀਮੀਆ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ
ਆਇਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਭੋਜਨ ਜਿਵੇਂ ਹਰੀਆਂ ਪੱਤੇਦਾਰ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਫਲ, ਗੁੜ ਅਤੇ ਛੋਲੇ ਖਾਣ ਨਾਲ ਅਨੀਮੀਆ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਗੁੜ ਵਿੱਚ ਆਇਰਨ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਛੋਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਅਨੀਮੀਆ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੇਲਾ ਅਤੇ ਨਾਸ਼ਪਾਤੀ ਵਰਗੇ ਫਲ ਵੀ ਆਇਰਨ ਦੇ ਚੰਗੇ ਸਰੋਤ ਹਨ। ਛੋਲੇ ਅਤੇ ਗੁੜ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਖਾਧਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਸਵੇਰ ਦੇ ਨਾਸ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸਰਦਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਨਾਸ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਅਮਰੂਦ, ਕੇਲਾ ਜਾਂ ਸੇਬ ਜਾਂ ਜੋ ਵੀ ਮੌਸਮੀ ਫਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਖਾਓ।
ਅਨੀਮੀਆ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕੀ ਹੈ?
ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਅਨੀਮੀਆ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਘਰੇਲੂ ਉਪਚਾਰ ਵਜੋਂ ਛੋਲੇ, ਗੁੜ, ਪੱਤੇਦਾਰ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਦਾਲਾਂ, ਦੁੱਧ, ਫਲ, ਅੰਡੇ, ਮੀਟ ਅਤੇ ਮੱਛੀ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਉਪਾਅ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ 30 ਦਿਨਾਂ ਲਈ IFAC ਗੋਲੀਆਂ (ਆਇਰਨ ਫੋਲਿਕ ਐਸਿਡ ਸਪਲੀਮੈਂਟ) ਲੈਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰ, ANM ਕੇਂਦਰ, PHC, ਆਂਗਣਵਾੜੀ ਜਾਂ ਆਸ਼ਾ ਵਰਕਰ ਤੋਂ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਸੰਖੇਪ
ਅਨੀਮੀਆ ਇੱਕ ਐਸੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਕਤ ਵਿੱਚ ਹਿਮੋਗਲੋਬਿਨ ਦੀ ਕਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਓਕਸੀਜਨ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਘਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਥਕਾਵਟ, ਚੱਕਰ ਆਣਾ, ਸਰੀਰ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਸਿੱਧੇ ਹੋ ਜਾਣਾ, ਸਵੈਥ ਆਉਣਾ, ਅਤੇ ਹਾਰਟ ਬੀਟ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਆਉਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਅਨੀਮੀਆ ਨੂੰ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਦੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਇਰਨ ਅਤੇ ਫੋਲਿਕ ਐਸਿਡ ਦੇ ਟੇਬਲੇਟਾਂ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਵਾਲੇ ਆਹਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਹਾਇਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
