ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 22 ਜਨਵਰੀ, 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ ):- ਸਪੈਮ ਅਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਵਾਲੀਆਂ ਕਾਲਾਂ ਹਰ ਮੋਬਾਈਲ ਉਪਭੋਗਤਾ ਲਈ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਦਿਨ ਭਰ ਆ ਰਹੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫਰਜ਼ੀ ਕਾਲਾਂ ਤੋਂ ਲੋਕ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ ਕਈ ਕਾਲਾਂ ਬੈਂਕ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਸੇ ਲੁੱਟਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਵਧਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (ਆਰਬੀਆਈ) ਨੇ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ।
ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਕਾਲਾਂ ਲਈ ਦੋ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਨੰਬਰਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ। ਇਸ ਪਹਿਲ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਮੋਬਾਈਲ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਫਰਜ਼ੀ ਕਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਅਤੇ ਅਸਲ ਬੈਂਕ ਕਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ।
1600 ਵਾਲੇ ਨੰਬਰ ਤੋਂ ਆਵੇਗੀ ਕਾਲ
ਇਸ ਲਈ ਹੁਣ, ਬੈਂਕ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਾਲਾਂ ਲਈ ਸਿਰਫ 1600 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨੰਬਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਗੇ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੈਂਕ ਤੋਂ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਸੰਬੰਧੀ ਕਾਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਨੰਬਰ 1600 ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਦਮ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਅਸਲੀ ਅਤੇ ਜਾਅਲੀ ਕਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ।
RBI ਨੇ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨਲ ਕਾਲਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਲੜੀ ਵੀ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਬੈਂਕਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਕਾਲਾਂ ਜਾਂ ਐਸਐਮਐਸ ਹੁਣ 140 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨੰਬਰਾਂ ਤੋਂ ਆਉਣਗੇ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਲੋਨ, ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ, ਜਾਂ ਬੀਮਾ ਵਰਗੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ਕਾਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਨੰਬਰ 140 ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ।
ਇਹ ਕਦਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ‘ਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਏਗਾ। ਅਕਸਰ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਲੋਕ ਬੈਂਕ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਹੋਣ ਦਾ ਬਹਾਨਾ ਲਗਾ ਕੇ ਫੋਨ ਕਾਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਠੱਗਦੇ ਹਨ। ਆਰਬੀਆਈ ਦਾ ਇਹ ਨਵਾਂ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਗਾਹਕਾਂ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਡੇਟਾ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ।
ਆਨਲਾਈਨ ਅਤੇ ਫੋਨ ‘ਤੇ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ ਸਗੋਂ ਮੋਬਾਇਲ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਲਈ ਵੱਡੀ ਰਾਹਤ ਵੀ ਸੀ। ਇਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਸਲੀ ਅਤੇ ਨਕਲੀ ਬੈਂਕ ਕਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੇਗਾ।
ਸਪੈਮ ਅਤੇ ਫਰਜ਼ੀ ਕਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ 5 ਤਰੀਕੇ
- ਸੁਨੇਹਾ 1909: ਆਪਣੇ ਫ਼ੋਨ ਤੋਂ ਸਪੈਮ ਕਾਲਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ, 1909 ‘ਤੇ FULLY BLOCK ਭੇਜੋ। ਇਹ ਲਗਭਗ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸਪੈਮ ਕਾਲਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ।
- ਕਾਲਰ ਆਈਡੀ ਅਤੇ ਸਪੈਮ ਸੁਰੱਖਿਆ: ਆਪਣੇ ਫ਼ੋਨ ‘ਤੇ ਕਾਲਰ ਆਈਡੀ ਅਤੇ ਸਪੈਮ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਓ। ਇਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਣਜਾਣ ਕਾਲਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ।
- ਮੋਬਾਈਲ ਕਾਲ ਸੈਟਿੰਗਜ਼: ਆਪਣੇ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀਆਂ ਸੈਟਿੰਗਾਂ ‘ਤੇ ਜਾਓ ਅਤੇ ਕਾਲਰ ਆਈਡੀ ਅਤੇ ਸਪੈਮ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਕਲਪ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਕਰੋ। ਇਹ ਸਪੈਮ ਕਾਲਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਬਲੌਕ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ। ਕੁਝ ਫ਼ੋਨਾਂ ਵਿੱਚ ਆਲ ਸਪੈਮ ਅਤੇ ਘੁਟਾਲੇ ਕਾਲਾਂ ਨੂੰ ਬਲੌਕ ਜਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਉੱਚ ਜੋਖਮ ਘੁਟਾਲੇ ਨੂੰ ਬਲੌਕ ਕਰਨ ਵਰਗੇ ਵਿਕਲਪ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸਹੂਲਤ ਅਨੁਸਾਰ ਚੁਣ ਸਕਦੇ ਹੋ।
- ਸੰਚਾਰ ਸਾਥੀ ਪੋਰਟਲ: ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਪੈਮ ਕਾਲਾਂ ਅਤੇ SMS ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨ ਲਈ ‘ਸੰਚਾਰ ਸਾਥੀ’ ਪੋਰਟਲ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ‘ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।
- ਕਾਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਸਾਵਧਾਨ: ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰਾਂ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਾਲਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿਓ। ਜੇਕਰ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪੁੱਛੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਕਾਲ ਨੂੰ ਡਿਸਕਨੈਕਟ ਕਰ ਦਿਓ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਣਜਾਣ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ OTP ਜਾਂ ਬੈਂਕ ਵੇਰਵੇ ਨਾ ਦਿਓ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦਾ ਇੱਕ ਆਮ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।
ਸਾਰ:
ਹੁਣ ਬੈਂਕ ਵਲੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਕਾਲਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨੰਬਰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਫਰਜ਼ੀ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਠੱਗਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਮਿਲੇਗੀ।
