24 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ): India-Pak Shimla Agreement: ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ 2 ਜੁਲਾਈ 1972 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜ਼ੁਲਫਿਕਾਰ ਅਲੀ ਭੁੱਟੋ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ 1971 ਦੀ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਢਾਂਚਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸੀ।
ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ 1972 ਦੇ ਸ਼ਿਮਲਾ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਵਾਹਗਾ ਸਰਹੱਦ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਆਉਣ-ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਸਾਰੀ ਆਵਾਜਾਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਲਈ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਵੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਫੈਸਲੇ ਉਦੋਂ ਲਏ ਗਏ ਹਨ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਨੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪਹਿਲਗਾਮ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਰੁੱਧ ਸਖ਼ਤ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਸਨ – ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਫੈਸਲਾ ਸਿੰਧੂ ਜਲ ਸੰਧੀ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨਾ ਸੀ।
ਸ਼ਿਮਲਾ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀ ਹੈ: ਇਸ ‘ਤੇ 2 ਜੁਲਾਈ 1972 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜ਼ੁਲਫਿਕਾਰ ਅਲੀ ਭੁੱਟੋ ਵਿਚਕਾਰ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ 1971 ਦੀ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਢਾਂਚਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸੀ।
ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਬਾਰੇ ਜਾਣੋ- ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਹੱਲ – ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਵਿਵਾਦ ਆਪਸੀ ਗੱਲਬਾਤ ਰਾਹੀਂ ਹੱਲ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਤੀਜੀ ਧਿਰ ਵੱਲੋਂ ਕੋਈ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ ਯਾਨੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਜਾਂ ਕੋਈ ਬਾਹਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।
ਜੰਗਬੰਦੀ ਰੇਖਾ ਨੂੰ ਐਲਓਸੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ – 1971 ਦੀ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਣਾਈ ਗਈ ਰੇਖਾ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਸਨੂੰ ਇਕਪਾਸੜ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਬਦਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੂਟਨੀਤਕ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ – ਟੈਲੀਫੋਨ, ਡਾਕ, ਯਾਤਰਾ, ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸੰਪਰਕ।
ਕੈਦੀਆਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ: ਭਾਰਤ ਨੇ ਲਗਭਗ 93,000 ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਜੰਗੀ ਕੈਦੀ ਰਿਹਾਈ ਹੈ।
ਸੰਖੇਪ: ਭਾਰਤ ਵਿਰੁੱਧ ਸਖ਼ਤ ਰਵੱਈਆ ਅਪਣਾਉਂਦਿਆਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ 1972 ਦਾ ਸ਼ਿਮਲਾ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਮੁਅੱਤਲ।
