25 ਜੁਲਾਈ, 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ ):- ਮੇਘਾਲਿਆ ਵਿਚ HIV/AIDS ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਇੰਨੀ ਵਧ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਅੰਪਰੀਨ ਲਿੰਗਦੋਹ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਿਹਾ ਹੈ – “ਸਾਨੂੰ ਹੁਣ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਹਲਕੇ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਐੱਚਆਈਵੀ ਟੈਸਟ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਬਣਾਉਣ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਮੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ।
ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਸਖ਼ਤ ਕਦਮ ਨਾ ਚੁੱਕੇ ਗਏ ਤਾਂ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋਰ ਫੈਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣਾ ਹੈ।
ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕੇਸ ਦੁੱਗਣੇ ਹੋਏ
ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਈਸਟ ਖਾਸੀ ਹਿੱਲਜ਼ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਐੱਚਆਈਵੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਦੁੱਗਣੇ ਹੋ ਕੇ 3,432 ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ 1,581 ਮਰੀਜ਼ ਇਲਾਜ ਅਧੀਨ ਹਨ। ਬਾਕੀ ਜਾਂ ਤਾਂ ਇਲਾਜ ਲਈ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਆਏ ਜਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਚਾਲੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।
ਟੈਸਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਗਭਗ 681 ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਹਸਪਤਾਲ ਆਉਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅੰਕੜੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬਿਮਾਰੀ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਇਲਾਜ ਅਧੀਨ ਰੱਖਣਾ ਵੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਦੂਜੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਵੀ ਬਦਤਰ
ਮੀਟਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਮੰਤਰੀ ਲਿੰਗਦੋਹ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਈਸਟ ਖਾਸੀ ਹਿੱਲਜ਼ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਭਿਆਨਕ ਸਥਿਤੀ ਵੈਸਟ ਅਤੇ ਈਸਟ ਜਯੰਤੀਆ ਹਿੱਲਜ਼ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਇੰਨੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹਨ ਕਿ ਹੁਣ ਐੱਚਆਈਵੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ ਆਫ਼ਤ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਹੁਣ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਮੁੱਢੋਂ ਹੀ ਖਤਮ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ।”
ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਐੱਚਆਈਵੀ ਟੈਸਟ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ
ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਐੱਚਆਈਵੀ ਟੈਸਟ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਬਣਾਉਣ ਬਾਰੇ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਸੋਚ ਰਹੀ ਹੈ। ਮੰਤਰੀ ਲਿੰਗਦੋਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਜੇਕਰ ਗੋਆ ਅਜਿਹਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮੇਘਾਲਿਆ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ?” ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਨਵੇਂ ਜੋੜਿਆਂ ਵਿਚ ਬਿਮਾਰੀ ਫੈਲਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਰੋਕੇਗਾ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਕਦਮ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ, ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਜਾਵੇਗੀ ਤਾਂ ਜੋ ਕੋਈ ਵੀ ਕਾਨੂੰਨ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ-ਸਮਝੇ ਨਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ।
ਕੀ ਇਹ ਕਦਮ ਸਹੀ ਹੋਵੇਗਾ?
ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਅਤੇ UNAIDS ਵਰਗੀਆਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਕਿਸੇ ਉਤੇ ਵੀ HIV ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਟੈਸਟ ਸਿਰਫ਼ ਉਦੋਂ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਇਸ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੋਵੇ।
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ HIV ਟੈਸਟ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕਰਨ ਨਾਲ ਬਹੁਤਾ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਰੀਰਕ ਸੰਬੰਧ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਅਸਲ ਲੋੜ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਅਤੇ ਡਰ ਦੀ ਬਜਾਏ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਹੈ।
