16 ਅਪ੍ਰੈਲ , 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ) : ਮਾਰਚ 2025 ਲਈ ਖਪਤਕਾਰ ਮੁੱਲ ਸੂਚਕਾਂਕ (CPI) ਮਾਰਚ 2024 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 3.34 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ (ਆਰਜ਼ੀ) ਹੈ। ਫਰਵਰੀ 2025 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਮਾਰਚ 2025 ਵਿੱਚ ਕੋਰ ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਿੱਚ 0.27 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਇਹ ਅਗਸਤ 2019 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਲ-ਦਰ-ਸਾਲ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਮਹਿੰਗਾਈ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਖੁਰਾਕੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਮਾਰਚ 2025 ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਕੰਜ਼ਿਊਮਰ ਫੂਡ ਪ੍ਰਾਈਸ ਇੰਡੈਕਸ (CFPI) ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸਾਲ-ਦਰ-ਸਾਲ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰ 2.69 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ (ਆਰਜ਼ੀ) ਹੈ। ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਖੁਰਾਕੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 2.82% ਅਤੇ 2.48% ਹੈ। ਸੀਪੀਆਈ (ਜਨਰਲ) ਅਤੇ ਸੀਐਫਪੀਆਈ ਲਈ ਆਲ-ਇੰਡੀਆ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰਾਂ ਪਿਛਲੇ 13 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹਨ।
ਅੰਕੜਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਾਗੂਕਰਨ ਮੰਤਰਾਲੇ (MoSPI) ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਫਰਵਰੀ 2025 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਮਾਰਚ 2025 ਵਿੱਚ ਖੁਰਾਕੀ ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ ਵਿੱਚ 106 ਬੇਸਿਸ ਪੁਆਇੰਟ ਦੀ ਭਾਰੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ। ਮਾਰਚ 2025 ਵਿੱਚ ਖੁਰਾਕੀ ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ ਨਵੰਬਰ 2021 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ।
ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੂਲ ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕੀ ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਅੰਡੇ, ਦਾਲਾਂ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਾਂ, ਮਾਸ ਅਤੇ ਮੱਛੀ, ਅਨਾਜ, ਉਤਪਾਦਾਂ, ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਕਾਰਨ ਹੋਈ।
ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਮੂਲ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕੀ ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ। ਮਾਰਚ 2025 ਵਿੱਚ ਕੋਰ ਮਹਿੰਗਾਈ 3.25% (ਆਰਜ਼ੀ) ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਫਰਵਰੀ 2025 ਵਿੱਚ ਇਹ 3.79% ਸੀ। ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ CFPI ਅਧਾਰਤ ਖੁਰਾਕ ਮਹਿੰਗਾਈ ਮਾਰਚ 2025 ਵਿੱਚ 2.82% ਰਹੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਫਰਵਰੀ 2025 ਵਿੱਚ ਇਹ 4.06% ਸੀ।
ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਵਾਧਾ
ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ, ਫਰਵਰੀ 2025 ਵਿੱਚ 3.32% ਤੋਂ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ 3.43% (ਆਰਜ਼ੀ) ਤੱਕ ਮਾਮੂਲੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਖੁਰਾਕੀ ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ ਫਰਵਰੀ 2025 ਵਿੱਚ 3.15% ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ 2.48% ਹੋ ਗਈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਗਿਰਾਵਟ ਹੈ। ਮਾਰਚ ਮਹੀਨੇ ਲਈ, ਬਾਲਣ ਅਤੇ ਲਾਈਟ ਮਹਿੰਗਾਈ 1.48%, ਸਿੱਖਿਆ ਮਹਿੰਗਾਈ 3.98%, ਸਿਹਤ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰ 4.26% ਅਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰ 3.30% ਹੈ।
ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਸਾਲ-ਦਰ-ਸਾਲ ਉੱਚ ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ ਦਰਸਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਵਸਤੂਆਂ ਨਾਰੀਅਲ ਤੇਲ (56.81%), ਨਾਰੀਅਲ (42.05%), ਸੋਨਾ (34.09%), ਚਾਂਦੀ (31.57%) ਅਤੇ ਅੰਗੂਰ (25.55%) ਹਨ; ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਲ-ਦਰ-ਸਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰਸਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਸਤੂਆਂ ਵਿੱਚ ਅਦਰਕ (-38.11%), ਟਮਾਟਰ (-34.96%), ਫੁੱਲ ਗੋਭੀ (-25.99%), ਜੀਰਾ (-25.86%) ਅਤੇ ਲਸਣ (-25.22%) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਔਸਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਾਲੇ ਚੋਟੀ ਦੇ 5 ਰਾਜ
- ਕੇਰਲ – 6.59%
- ਕਰਨਾਟਕ – 4.44%
- ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ – 4.25%
- ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ – 4%
- ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ- 3.86%
5 ਰਾਜ ਜਿੱਥੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਔਸਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ
- ਤੇਲੰਗਾਨਾ – 1.06
- ਦਿੱਲੀ – 1.48
- ਝਾਰਖੰਡ – 2.08
- ਰਾਜਸਥਾਨ – 2.66
- ਗੁਜਰਾਤ – 2.63
ਮਹਿੰਗਾਈ ‘ਤੇ, ਕੇਅਰ ਰੇਟਿੰਗਜ਼ ਦੀ ਮੁੱਖ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ ਰਜਨੀ ਸਿਨਹਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, “ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਸੀਪੀਆਈ ਮਹਿੰਗਾਈ 3.3% ‘ਤੇ ਆਈ, ਜੋ ਸਾਡੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਖੁਰਾਕ ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ। ਮਾਮੂਲੀ ਵਾਧੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਮੁੱਖ ਮਹਿੰਗਾਈ ਵੀ 4.1% ‘ਤੇ ਰਹੀ। ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ, ਲਗਾਤਾਰ 18 ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਇਸ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਾਲਣ ਅਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਡਿਫਲੇਸ਼ਨਰੀ ਜ਼ੋਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਚਲੀ ਗਈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਰੁਝਾਨ ਬਾਲਣ ਅਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਕੁਝ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਡਿਸਕੌਮਜ਼ ਨੇ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਉਮੀਦ
ਉਹ ਅੱਗੇ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, “ਦੂਜੇ ਅਗਾਊਂ ਅਨੁਮਾਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ 2024-25 ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਜਨਕ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਨਵੀਂ ਹਾੜੀ ਫਸਲ ਦੀ ਆਮਦ ਅਤੇ ਭੰਡਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਢੁੱਕਵੀਂ ਉਪਲੱਬਧਤਾ ਖੁਰਾਕ ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ ਲਈ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸੰਕੇਤ ਹਨ। ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਚਿੰਤਾ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਤੇਲ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਘੱਟ ਬਿਜਾਈ, ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਅਤੇ ਇਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੁਰਾਕ ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ ਆਮ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਾਨੂੰ ਮੌਸਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰੁਕਾਵਟ ਤੋਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।”
ਰਜਨੀ ਸਿਨਹਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕੀ ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਉਣ ਨਾਲ ਡੰਪਿੰਗ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਹੋਰ ਵਧ ਗਈਆਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਪਾਵਾਂ ਨਾਲ ਚੀਨ ਤੋਂ ਵਾਧੂ ਉਤਪਾਦਨ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਵਿਸ਼ਵ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਪਲਾਈ ਵੱਧ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 26 ਲਈ, ਅਸੀਂ ਸੀਪੀਆਈ ਮਹਿੰਗਾਈ ਔਸਤਨ 4.2% ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ, ਵਪਾਰ ਨੀਤੀ ਦੀਆਂ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤਣਾਅ ਅਜੇ ਵੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਧੀਨ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸਪਲਾਈ ਲੜੀ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹਨ।
ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ ਰਜਨੀ ਸਿਨਹਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੁਦਰਾ ਨੀਤੀ ਦੇ ਮੋਰਚੇ ‘ਤੇ ਬਾਹਰੀ ਵਿਕਾਸ ਤੋਂ ਘਰੇਲੂ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਵਧ ਰਹੇ ਖਤਰੇ ਅਤੇ ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ ਦੇ ਮੋਰਚੇ ‘ਤੇ ਢਿੱਲ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਨੀਤੀਗਤ ਦਰ ਵਿੱਚ 25 ਬੀਪੀਐਸ ਦੀ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 26 ਵਿੱਚ ਪਾਲਿਸੀ ਦਰ ਵਿੱਚ 50 ਬੀਪੀਐਸ ਦੀ ਹੋਰ ਕਟੌਤੀ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਦੀਆਂ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾਵਾਂ ਵਿਕਾਸ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ RBI ਦੇ ਦਰ ਕਟੌਤੀ ਚੱਕਰ ਦੇ ਹੋਰ ਡੂੰਘੇ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਡਾਲਰ ਸੂਚਕਾਂਕ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਆਈ ਨਰਮੀ ਅਤੇ ਫੈੱਡ ਵੱਲੋਂ ਹੋਰ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਨੇ ਆਰਬੀਆਈ ਨੂੰ ਨੀਤੀਗਤ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕਟੌਤੀ ਕਰਨ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ ਅਦਿਤੀ ਨਾਇਰ ਦੀਆਂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ
ਮੁੱਖ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ ਅਤੇ ਖੋਜ ਮੁਖੀ ਆਈਸੀਆਰਏ, ਅਦਿਤੀ ਨਾਇਰ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, “ਮਾਰਚ 2025 ਵਿੱਚ ਕੋਰ ਸੀਪੀਆਈ ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਤੇਜ਼ ਗਿਰਾਵਟ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮੀਟ, ਅੰਡੇ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਵਰਗੀਆਂ ਖੁਰਾਕੀ ਵਸਤੂਆਂ ਕਾਰਨ ਹੋਈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਈ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਧਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਨਾਸ਼ਵਾਨ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਆਮ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਉਤਸ਼ਾਹਜਨਕ ਹੈ, ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਵੰਡ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਮਹਿੰਗਾਈ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੋਵੇਗੀ। ਸਾਡੇ ਵਿਚਾਰ ਵਿੱਚ, ਅਗਲੀਆਂ ਤਿੰਨ ਨੀਤੀਆਂ ਵਿੱਚ 50 ਬੀਪੀਐਸ ਦੀ ਹੋਰ ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮੇਜ਼ ‘ਤੇ ਹੈ। ਅਗਲੀ ਮੁਦਰਾਸਫੀਤੀ ਦਰ ਵੀ 4% ਤੋਂ ਘੱਟ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਦੇ ਨਾਲ, ਜੂਨ 2025 ਵਿੱਚ ਦਰ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ।”
ਸੰਖੇਪ: ਮਾਰਚ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰ ਘਟ ਕੇ 3.34% ਰਹੀ, ਜੋ ਕਿ ਅਗਸਤ 2019 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨਿਮਣੀ ਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਕਦਮ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਰਹਤ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।
