1 ਅਕਤੂਬਰ 2024 : ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਿਆਰ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਕੁੱਤਿਆਂ, ਬਿੱਲੀਆਂ, ਖਰਗੋਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਪਿਆਰ, ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ, ਟੀਕਾਕਰਣ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਵੱਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰ ਘਾਤਕ ਵੀ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਸਿਹਤ, ਮੈਡੀਕਲ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਵਿਭਾਗ, ਝਾਰਖੰਡ ਵੱਲੋਂ 4 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਵਿਸ਼ਵ ਰੇਬੀਜ਼ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਤਹਿਤ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰੇਬੀਜ਼ ਕੰਟਰੋਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰੂ ਰੇਬੀਜ਼ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਅਤੇ ਟੀਕਾਕਰਨ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਇੰਡੀਅਨ ਮੈਡੀਕਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਕੋਡਰਮਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਇਕਾਈ ਵੀ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇਸ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਹੱਲ ਹੈ ਰੇਬੀਜ਼ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ
ਆਈਐਮਏ ਕੋਡਰਮਾ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਡਾ: ਨਮਰਤਾ ਪ੍ਰਿਆ ਨੇ News 18 ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਰੇਬੀਜ਼ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਹੀ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਹੱਲ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਰੇਬੀਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸਦਾ ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਰਵੇਖਣ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਰੇਬੀਜ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 100 ਫੀਸਦੀ ਮੌਤ ਦਰ ਵੀ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਰੇਬੀਜ਼
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਰੇਬੀਜ਼ ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਟੀਕਾਕਰਨ ਨਾ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਰੇਬੀਜ਼ ਬਿੱਲੀ, ਬਾਂਦਰ, ਗਿੱਦੜ, ਚੂਹਾ, ਗਿੱਦੜ, ਖਰਗੋਸ਼, ਲੂੰਬੜੀ ਅਤੇ ਚਮਗਿੱਦੜ ਦੇ ਪੰਜੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਜਾਂ ਖੁਰਚਣ ਨਾਲ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਰੇਬੀਜ਼ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁਖਾਰ, ਸਿਰ ਦਰਦ, ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਉਲਟੀਆਂ, ਪਾਣੀ ਦਾ ਡਰ, ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ, ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਖਰਾਸ਼, ਦਸਤ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਡਿਟਰਜੈਂਟ ਸਾਬਣ ਨਾਲ ਧੋਣ ਨਾਲ 90% ਤੱਕ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗਾ ਜੋਖਮ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਵੀ ਪਸ਼ੂ ਜਾਂ ਜੀਵ-ਜੰਤੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਰੇਬੀਜ਼ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਜਾਂ ਖੁਰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜ਼ਖਮੀ ਥਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 15-20 ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਵਗਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਡਿਟਰਜੈਂਟ ਸਾਬਣ ਨਾਲ ਧੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਸ਼ੂ ਦੀ ਲਾਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਰੇਬੀਜ਼ ਦੇ ਕੀਟਾਣੂਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਥਾਂ ਤੋਂ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਥਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਕੇ ਰੇਬੀਜ਼ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ 90 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤੱਕ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੇੜੇ ਦੇ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰ ਜਾਂ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਕੇ ਰੇਬੀਜ਼ ਦਾ ਟੀਕਾ ਲਗਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਟੀਕਾਕਰਨ ਕਰਾਉਣ।
