11 ਜੂਨ 2024 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ) : ਮਹਿੰਗਾਈ ਡਾਇਨ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਮੂੰਹ ਮਾਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਦੁੱਧ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋਇਆ, ਫਿਰ ਟੋਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧੀਆਂ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਹ ਸਾਡੀ ਰਸੋਈ ਵਿਚ ਵੀ ਆ ਗਈ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਰਸੋਈ ਦੇ ਸਮਾਨ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੀ ਥਾਲੀ ਮਹਿੰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਖਾਣ ਵਾਲਾ ਤੇਲ ਹੋਵੇ, ਪਿਆਜ਼ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਟਮਾਟਰ, ਸਭ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ ਭਾਰੀ ਉਛਾਲ ਆਇਆ ਹੈ। ਸੋਇਆਬੀਨ ਦਾ ਤੇਲ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਸਰ੍ਹੋਂ, ਸਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲਗਭਗ 15 ਫੀਸਦੀ ਵਧ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦੇਸੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਦੋਵੇਂ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਤੇ ਦੋ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਮਾਰ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ।
ਮਹਿੰਗਾਈ ਡਾਇਨ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਮੂੰਹ ਮਾਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਦੁੱਧ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋਇਆ, ਫਿਰ ਟੋਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧੀਆਂ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਹ ਸਾਡੀ ਰਸੋਈ ਵਿਚ ਵੀ ਆ ਗਈ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਰਸੋਈ ਦੇ ਸਮਾਨ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੀ ਥਾਲੀ ਮਹਿੰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਖਾਣ ਵਾਲਾ ਤੇਲ ਹੋਵੇ, ਪਿਆਜ਼ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਟਮਾਟਰ, ਸਭ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ ਭਾਰੀ ਉਛਾਲ ਆਇਆ ਹੈ। ਸੋਇਆਬੀਨ ਦਾ ਤੇਲ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਸਰ੍ਹੋਂ, ਸਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲਗਭਗ 15 ਫੀਸਦੀ ਵਧ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦੇਸੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਦੋਵੇਂ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਤੇ ਦੋ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਮਾਰ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ।
ਤੇਲ, ਪਿਆਜ਼ ਅਤੇ ਟਮਾਟਰ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਦਾਲ ਫਰਾਈ ਖਾਣਾ, ਪੁਰੀ-ਪਰਾਠੇ ਬਣਾਉਣਾ ਜਾਂ ਸਲਾਦ ਖਾਣਾ ਵੀ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ 15 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਵੱਡਾ ਉਛਾਲ ਆਇਆ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਪਿਆਜ਼ ਅਤੇ ਟਮਾਟਰ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵੀ 50 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਦੇ ਪਾਰ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਆਲੂਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਲੋੜ ਹੈ।
ਕਿਉਂ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇਲ?
ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਆਪਣੀ ਕੁੱਲ ਤੇਲ ਦੀ ਖਪਤ ਦਾ 60 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਾਹਰੋਂ ਦਰਾਮਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਫਿਲਹਾਲ ਅਰਜਨਟੀਨਾ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਤੋਂ ਸੋਇਆਬੀਨ ਤੇਲ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਿਚ ਵਿਘਨ ਪਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਰਿਫਾਇੰਡ ਤੇਲ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਅਨਾਜ ਖਰੀਦ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੈਫੇਡ ਅਤੇ ਹੈਫੇਡ ਨੇ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀ ਬੰਪਰ ਖਰੀਦ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਦੋਂਕਿ ਕਿਸਾਨ ਵੀ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਫਸਲ ਵੇਚਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਭਾਅ ਹੋਰ ਵਧਣ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਵਿਆਹਾਂ ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਕਾਰਨ ਮੰਗ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਕੀਮਤਾਂ ਵੀ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਅਰਜਨਟੀਨਾ ਵਿੱਚ ਵਰਕਰ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹ ਕਾਰਨ ਸੋਇਆਬੀਨ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਪਿਆਜ਼-ਟਮਾਟਰ-ਆਲੂ ਅਸਮਾਨ ਵੱਲ
ਪਿਆਜ਼, ਟਮਾਟਰ ਅਤੇ ਆਲੂ ਵਰਗੀਆਂ ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਲਗਾਤਾਰ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਛੂਹ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸਥਿਤੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪਿਆਜ਼ ਮੰਡੀ ਨਾਸਿਕ ਦੀ ਲਾਸਾਲਗਾਓਂ ਮੰਡੀ ‘ਚ ਜਿੱਥੇ 17 ਮਈ ਨੂੰ ਪਿਆਜ਼ ਦੀ ਥੋਕ ਕੀਮਤ 26 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਸੀ, ਉਹ 30 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚੂਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ ਇਹ ਲਗਭਗ 50 ਰੁ. ਵਿਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਟਮਾਟਰ ਵੀ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਲਾਲ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜੂਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 30-35 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਵਿਕਣ ਵਾਲਾ ਟਮਾਟਰ ਹੁਣ 50-60 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪ੍ਰਚੂਨ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ‘ਚ ਆਲੂ ਵੀ 30 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਤੋਂ ਉਪਰ ਵਿਕ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮਹਾਨਗਰਾਂ ‘ਚ ਇਹ ਰੇਟ 50 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਪਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ ਰਾਹਤ ਮਿਲਣ ਦੀ ਕੋਈ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਤੇਲ ‘ਤੇ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਖੇਡ?
ਤੇਲ ਚਾਹੇ ਉਹ ਖਾਣਯੋਗ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਵਾਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੋਵੇ, ਭਾਰਤ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਿਰਦਰਦੀ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਦਰਾਮਦ ‘ਤੇ ਸਾਡੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸਾਲਾਨਾ ਖਪਤ ਲਗਭਗ 22 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ 1.5 ਕਰੋੜ ਟਨ ਬਾਹਰੋਂ ਮੰਗਵਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਸਾਡੇ ਆਯਾਤ ਬਿੱਲ ‘ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾ, ਜੋ ਆਖਿਰਕਾਰ ਸਾਡੀ ਪਲੇਟ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਵੀ ਮੰਡੀ ‘ਚ ਸਰ੍ਹੋਂ ਵੇਚਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਭਾਅ ਹੋਰ ਵਧਣ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਭਾਅ 5650 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਦੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਲ ਤੋਂ ਉਪਰ ਚਲਾ ਗਿਆ ਹੈ।
