ਕੋਲਕਾਤਾ,13 ਮਾਰਚ, 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ) : ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਪੂਰਬਾ ਬਰਧਮਾਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਿਆ ਗਿਆ। ਗਿੱਧੇਗਰਾਮ ਦੇ ਦਾਸਪਾੜਾ ਇਲਾਕੇ ਦੇ 130 ਦਲਿਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਤਿੰਨ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਤੋੜਦੇ ਹੋਏ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਗਿੱਧੇਸ਼ਵਰ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰ ‘ਚ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹੇਠ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ‘ਤੇ ਦੁੱਧ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਅਤੇ ਜਲਾਭਿਸ਼ੇਕ ਕੀਤਾ। ਸਵੇਰੇ 10 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਦਾਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਪੰਜ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਚੜ੍ਹਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁਰਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ ਮਹਾਦੇਵ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਮੌਕਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਟੁੱਟ ਗਈ 300 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਪਾਬੰਦੀ
ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਵਸਥਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਰਹੇ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਕਿ ਪੂਜਾ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਵਕ ਨੇਪਰੇ ਚੜ੍ਹੀ ਅਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਅਣਸੁਖਾਵੀਂ ਘਟਨਾ ਨਾ ਵਾਪਰੇ। ਗਿੱਧੇਸ਼ਵਰ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਲਗਭਗ 300 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਉੱਚ ਜਾਤੀਆਂ ਦੇ ਦਬਦਬੇ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਰਿਹਾ, ਜਿੱਥੇ ਦਲਿਤਾਂ ਦੇ ਦਾਖਲੇ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਸੀ। 26 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਮਹਾਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਮੌਕੇ ਜਦੋਂ ਦਾਸ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਦਲਿਤਾਂ ਨੂੰ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਆਰਥਿਕ ਬਾਈਕਾਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ
ਜਦੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਮਦਦ ਮੰਗੀ ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਦੇ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਰਥਿਕ ਬਾਈਕਾਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁੱਧ ਦੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਦਬਾਅ ਹੇਠ, ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੇ ਨੌਕਰ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ‘ਚ ਅਜੇ ਵੀ ਮਤਭੇਦ ਹਨ। ਇਕੋਰੀ ਦਾਸ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਸਾਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਸਹਿਯੋਗ ਮਿਲਿਆ, ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਦੇਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਸਥਾਈ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।”
ਭਾਵੇਂ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ ਪਰ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਤਕਰਾ ਅਜੇ ਵੀ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਬੁੱਧਵਾਰ ਸਵੇਰ ਤੱਕ ਨੌਕਰ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਤੋਂ ਦੁੱਧ ਦੀ ਖਰੀਦ ਬੰਦ ਸੀ। ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਦੁੱਧ ਕੇਂਦਰਾਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਤੋਂ ਦੁੱਧ ਖਰੀਦਣ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤੇ ਸਨ ਪਰ ਦੇਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਇਸ ਹਦਾਇਤ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਸੰਤੋਸ਼ ਦਾਸ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ‘ਤੇ ਪੈਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਸਨ, ਨੇ ਪੀਟੀਆਈ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, “ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਹੁਣ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕੀਤੀ।” ਇਕੋਰੀ ਦਾਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਸਾਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਪੂਰਾ ਸਹਿਯੋਗ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਅਸਲ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਉਦੋਂ ਹੋਵੇਗੀ ਜਦੋਂ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਤਾਇਨਾਤੀ ਹਟਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।”
ਸੰਖੇਪ : ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ 130 ਦਲਿਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ 300 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਜਲਾਭਿਸ਼ੇਕ ਕਰਕੇ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਿਆ, ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਰੋਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਦੇ ਹੋਏ ਸਮਾਨਤਾ ਵਲ ਵਧਿਆ।
