28 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ) : ਅੰਬ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਪਸੰਦੀਦਾ ਫਲ ਹੈ। ਪਰ ਅੰਬ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਤੇ ਤੁਸੀਂ ਨਕਲੀ ਅੰਬ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਖਰੀਦ ਰਹੇ। ਜੀ ਹਾਂ… ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਨਕਲੀ ਅੰਬ ਵੀ ਵੇਚੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸਨੂੰ ਲੋਕ ਅਸਲੀ ਸਮਝ ਕੇ ਖਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਨਕਲੀ ਅੰਬ ਤੁਹਾਡੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਨਕਲੀ ਅੰਬ ਕੀ ਹੈ?
ਨਕਲੀ ਅੰਬ, ਜਿਸਨੂੰ ਪੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਅੰਬ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਕਾਰਬਾਈਡ ਜਾਂ ਈਥੇਫੋਨ ਵਰਗੇ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਹਰ ਸਾਲ ਸੈਂਕੜੇ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਅੰਬਾਂ ਨੂੰ ਨਕਲੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੀਜ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੰਗ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਐਂਡ ਸਟੈਂਡਰਡ ਅਥਾਰਟੀ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (FSSAI) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਖਰੀਦਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅੰਬ ਖਰੀਦਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਿੱਖ, ਛੂਹ, ਗੰਧ ਅਤੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੱਕੇ ਹੋਏ ਅੰਬ ਖਰੀਦਣ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਨਕਲੀ ਅੰਬ ਖਾਣ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ
ਅੰਬਾਂ ਨੂੰ ਪਕਾਉਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਰਸਾਇਣਕ ਏਜੰਟ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਕਾਰਬਾਈਡ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਰਸੈਨਿਕ ਅਤੇ ਫਾਸਫੋਰਸ ਵਰਗੀਆਂ ਅਸ਼ੁੱਧੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਇਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇੱਕ ਹੋਰ ਰਸਾਇਣ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹੈ ਈਥੀਲੀਨ ਗੈਸ। ਇਹ ਇੱਕ ਰੰਗਹੀਣ, ਜਲਣਸ਼ੀਲ ਗੈਸ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਰਸਾਇਣਕ ਫਾਰਮੂਲਾ C2H4 ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਪੌਦਾ ਹਾਰਮੋਨ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਫਲਾਂ ਨੂੰ ਪਕਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਨਕਲੀ ਅੰਬ ਖਾਣ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ:-
- ਸਿਰ ਦਰਦ
- ਚੱਕਰ ਆਉਣੇ
- ਮਤਲੀ
- ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੀਆਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ।
ਅੰਬਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੱਕਣ ਲਈ ਈਥੇਫੋਨ ਅਤੇ ਕਲੋਰੋਇਥਾਈਲਫੋਸਫੋਨਿਕ ਐਸਿਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਰਸਾਇਣ ਜਿਗਰ ਜਾਂ ਗੁਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅੰਬਾਂ ਨੂੰ ਪਕਾਉਣ ਲਈ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਕਾਰਬਾਈਡ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀ ਐਸੀਟਲੀਨ ਗੈਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਰਸਾਇਣ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹਨ।
ਨਕਲੀ ਅਤੇ ਅਸਲੀ ਅੰਬ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ?
- ਛਿਲਕੇ ਦੇ ਰੰਗ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ: ਨਕਲੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੱਕੇ ਹੋਏ ਅੰਬਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਇੱਕਸਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੱਕੇ ਹੋਏ ਅੰਬਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੀਲਾ ਜਾਂ ਸੰਤਰੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਨਕਲੀ ਅੰਬ ਥੋੜ੍ਹੇ ਚਮਕਦਾਰ ਵੀ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਅੰਬ ਸੁੰਘੋ:ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੱਕੇ ਹੋਏ ਅੰਬਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿੱਠੀ, ਫਲਦਾਰ ਗੰਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦਕਿ ਨਕਲੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੱਕੇ ਹੋਏ ਅੰਬਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਰਸਾਇਣ ਜਾਂ ਵੱਖਰੀ ਗੰਧ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਭਾਰ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ: ਨਕਲੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੱਕੇ ਹੋਏ ਅੰਬ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੱਕੇ ਹੋਏ ਅੰਬਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਨਰਮ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਪੱਕਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਰਸਾਇਣ ਫਲਾਂ ਦੀਆਂ ਸੈੱਲ ਦੀਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਨਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
- ਬਾਹਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ: ਜੇਕਰ ਅੰਬਾਂ ਨੂੰ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੇ ਟੀਕੇ ਕਾਰਨ ਬਾਹਰੀ ਨੁਕਸਾਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੱਟਾਂ ਜਾਂ ਧੱਬੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਾ ਕਰੋ। ਕੁਦਰਤੀ ਅੰਬਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਬਾਹਰੀ ਦਾਗ-ਧੱਬੇ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ਸੁਆਦ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ: ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਨਕਲੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੱਕੇ ਹੋਏ ਅੰਬਾਂ ਦਾ ਸੁਆਦ ਕੋਝਾ ਜਾਂ ਅਜੀਬ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅੰਬ ਦਾ ਸੁਆਦ ਮਾੜਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸਨੂੰ ਨਕਲੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪਕਾਇਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ।
- ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਡੁਬੋ ਕੇ ਪਰਖ ਕਰੋ:ਅੰਬਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਇੱਕ ਬਾਲਟੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖੋ। ਜੇਕਰ ਅੰਬ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੱਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਉਹ ਤੈਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਨਕਲੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੱਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
- ਬੇਕਿੰਗ ਸੋਡਾ ਵਰਤੋ: ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਬੇਕਿੰਗ ਸੋਡਾ ਪਾਓ ਅਤੇ ਫਿਰ ਅੰਬਾਂ ਨੂੰ ਮਿਸ਼ਰਣ ਵਿੱਚ 15-20 ਮਿੰਟ ਲਈ ਭਿਓ ਦਿਓ। ਭਿੱਜਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੇਕਰ ਅੰਬਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਸਾਇਣਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਟ੍ਰੀਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਪਾਲਿਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੋਵੇ।
- ਮਾਚਿਸ ਰਾਹੀਂ ਟੈਸਟ:ਅਲਫੋਂਸੋ ਮੈਂਗੋ ਵੈੱਬਸਾਈਟਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਮਾਚਿਸ ਦੀ ਤੀਲੀ ਬਾਲ ਕੇ ਅੰਬ ਦੇ ਡੱਬੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਲੈ ਜਾਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਨੂੰ ਰਸਾਇਣਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਅੱਗ ਫੜ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਭੋਜਨ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ‘ਤੇ ਚਮਕ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਛੱਡ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਬਹੁਤ ਜੋਖਮ ਭਰਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੋਖਮ ‘ਤੇ ਅਤੇ ਮਾਹਰ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਕਰੋ।
ਸੰਖੇਪ: ਨਕਲੀ ਅੰਬ ਖਾਣ ਨਾਲ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਅਸਲੀ ਅਤੇ ਨਕਲੀ ਅੰਬ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਲਈ ਇਹ 8 ਅਸਾਨ ਤਰੀਕੇ ਵਰਤੋ।
