23 ਮਾਰਚ, 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ): ਦੁਨੀਆ 5G ਦੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਕਿਸਾਨ ਪਿੱਛੇ ਨਾ ਰਹਿ ਜਾਣ, ਇਸ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ AI ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਐਪ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਕਰੇਗੀ। ਹੁਣ ਕਿਸਾਨ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਪਟਵਾਰੀ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਣਗੇ।
ਜਦੋਂ ਖੇਤੀ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਫ਼ਸਲ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਾਂ ਕੀੜਿਆਂ ਦਾ ਹਮਲਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਸਾਨ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਖੇਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਜਾਂ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਫ਼ਸਲ ਦਾ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਹੁਣ ਇਸ ਐਪ ਰਾਹੀਂ ਇਹ ਕੰਮ ਕੁਝ ਹੀ ਸਕਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਇਸ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਸਿੱਧੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਤੱਕ ਵੀ ਪਹੁੰਚੇਗੀ।
National Pest Surveillance System (NPSS) ਐਪ ਕੀ ਹੈ?
ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੈਸਟ ਸਰਵੇਲੈਂਸ ਸਿਸਟਮ (NPSS) ਐਪ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਫਸਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਐਪ ਵਿੱਚ 61 ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਅੰਬ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਨੂੰ ਕੋਈ ਬੀਮਾਰੀ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿਸਾਨ ਉਸ ਦੀ ਫੋਟੋ ਲੈ ਕੇ ਐਪ ‘ਤੇ ਅਪਲੋਡ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਸਕਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਐਪ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਨਾਮ ਦੱਸੇਗੀ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਅ ਵੀ ਸੁਝਾਏਗੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਘਰੇਲੂ ਨੁਸਖਿਆਂ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਕ ਦਵਾਈਆਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ, ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖ ਸਕਣ।
ਰਿਪੋਰਟ ਸਿੱਧੀ ਸਰਕਾਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵੇਗੀ
ਜੇਕਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕੋਪ ਗੰਭੀਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਤੱਕ ਵੀ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਖੁਦ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਭੇਜਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਸਰਕਾਰੀ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਦੇ ਚੱਕਰ ਨਹੀਂ ਲਾਉਣੇ ਪੈਣਗੇ।
ਐਪ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ?
ਪਲਾਂਟੇਸ਼ਨ ਅਫਸਰ ਸੁਨੀਤ ਕਟਿਹਾਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੀਟ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੀ ਫ਼ਸਲ ਵਿੱਚ ਕੀੜਿਆਂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਐਪ ਵਿੱਚ 61 ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੀ ਫਸਲ ਦੀ ਫੋਟੋ ਅਪਲੋਡ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਗੈਲਰੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਲਈ ਗਈ ਫੋਟੋ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਰਕਾਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਐਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫਾਰਮ ਭਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ।
ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਰਤਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ
ਗੂਗਲ ਪਲੇ ਸਟੋਰ ‘ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੈਸਟ ਸਰਵੇਲੈਂਸ ਸਿਸਟਮ (NPSS) ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰੋ। ਐਪ ਖੋਲ੍ਹੋ ਅਤੇ “ਪੈਸਟ ਆਈਡੈਂਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ” ਦੇ ਵਿਕਲਪ ‘ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਫਸਲ ਦੀ ਫੋਟੋ ਅਪਲੋਡ ਕਰੋ। ਕੁਝ ਸਕਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ, ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਨਾਮ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਅ ਉਪਲਬਧ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਰਿਪੋਰਟ ਭੇਜਣੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ “ਕੁਆਂਟੀਟੇਟਿਵ ਫਾਰਮਰ” ਵਿਕਲਪ ‘ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਰਾਜ, ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ, ਤਹਿਸੀਲ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਭਰੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਅਤੇ ਪਤਾ ਭਰੋ, ਉਹ ਮਿਤੀ ਦਰਜ ਕਰੋ ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੋ। ਫਸਲ ਦੀ ਫੋਟੋ ਅੱਪਲੋਡ ਕਰੋ, ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਫੈਲਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰੋ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਸਰਕਾਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਐਪ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਹੱਲ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਪੈਸਾ ਦੋਵੇਂ ਬਚਣਗੇ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਖੇਤੀ ਕਰਨੀ ਸੌਖੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ।
ਸੰਖੇਪ:- ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ AI ਅਧਾਰਿਤ NPSS ਐਪ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਫ਼ਸਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਹੱਲ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗੀ।
