ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 21 ਨਵੰਬਰ 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ):- ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਐਂਡ ਸਟੈਂਡਰਡਜ਼ ਅਥਾਰਟੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (FSSAI) ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਫਲ-ਅਧਾਰਤ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ, Ready-to-Serve ਵਾਲੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ, ਐਨਰਜੀ ਡ੍ਰਿੰਕਸ, ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਲਾਈਟ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਸਮਾਨ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੇ ਬ੍ਰਾਂਡ ਨਾਮ ਜਾਂ ਉਤਪਾਦ ਦੇ ਨਾਮ ਵਿੱਚ ‘ORS’ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।
FSSAI ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਉਤਪਾਦ ਪ੍ਰਚੂਨ ਸਟੋਰਾਂ ਅਤੇ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੇਚੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਜਿਹੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਲਈ ORS ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇੱਕ ਆਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਈ ਗਈ ਸੀ।
ORS ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਵੇਚਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਫਲਾਂ ਦਾ ਜੂਸ
FSSAI ਨੇ 14 ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਆਪਣੇ ਪਿਛਲੇ ਆਦੇਸ਼ ਤੇ 15 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਪੱਸ਼ਟੀਕਰਨ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦ, ਭਾਵੇਂ ਫਲ-ਅਧਾਰਤ, ਗੈਰ-ਕਾਰਬੋਨੇਟਿਡ, ਜਾਂ ਪੀਣ ਲਈ ਤਿਆਰ, ਆਪਣੇ ਟ੍ਰੇਡਮਾਰਕ ਕੀਤੇ ਨਾਮ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਗੇਤਰ ਜਾਂ ਪਿਛੇਤਰ ਸਮੇਤ ‘ORS’ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ।
ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਰਤੋਂ ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਐਂਡ ਸਟੈਂਡਰਡਜ਼ ਐਕਟ, 2006 ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, FSSAI ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਤਪਾਦ ORS ਸਮੇਤ ਨਾਵਾਂ ਹੇਠ ਵੇਚੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ‘ਤੇ ਹੋਵੇਗੀ ਕਾਰਵਾਈ – FSSAI
ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ FSSAI ਨੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚੂਨ ਦੁਕਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਨ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ORS ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਆਦੇਸ਼ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ।
ਜੇਕਰ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਰੀ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮਲ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ FSSAI ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਕਾਰਵਾਈ ਰਿਪੋਰਟ ਵੀ ਭੇਜਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਿਰੀਖਣ, ਉਲੰਘਣਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ।
ਅਥਾਰਟੀ ਨੇ ਸਾਰੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਕਿ WHO ਦੁਆਰਾ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੇ ORS ਦਵਾਈ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਸਟੋਰੇਜ, ਵੰਡ ਜਾਂ ਵਿਕਰੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਨਾ ਹੋਵੇ।
ORS ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ
ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 31 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਐਂਡ ਸਟੈਂਡਰਡਜ਼ ਅਥਾਰਟੀ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (FSSAI) ਦੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ‘ਤੇ ORS ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗਾ,ਇਹ ਨੋਟ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਨਕਲੀ ਜਾਂ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ORS ਲੇਬਲ ਵਾਲੇ ਉਤਪਾਦ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ – ਅਦਾਲਤ
ਬੈਂਚ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਵਪਾਰਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਫੈਸਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਇਹ ਗੱਲ ਡਾ. ਰੈਡੀਜ਼ ਲੈਬਾਰਟਰੀਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਦਾਇਰ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਦੌਰਾਨ ਕਹੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ FSSAI ਦੇ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬ੍ਰਾਂਡ ਨਾਮ ਜਾਂ ਟ੍ਰੇਡਮਾਰਕ ਵਿੱਚ ORS (ਓਰਲ ਰੀਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਸਲਿਊਸ਼ਨ) ਸ਼ਬਦ ਵਾਲੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਵਿਕਰੀ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ ਸੀ।
FSSAI ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ORS ਸ਼ਬਦ ਸਿਰਫ ਉਨ੍ਹਾਂ ਫਾਰਮੂਲਿਆਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਓਰਲ ਰੀਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਸਲਿਊਸ਼ਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਦੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
