ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਚਿਤਾਵਨੀ: ਲਗਾਤਾਰ Reels ਦੇਖਣ ਨਾਲ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਨੁਕਸਾਨ

4 ਅਪ੍ਰੈਲ , 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ ):- ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਹਰ ਉਮਰ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕ ਰੀਲਾਂ ਦੇਖਣ ਦੇ ਆਦੀ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਲਤ ਬਾਰੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ, ਟਿੱਕਟੌਕ, ਫੇਸਬੁੱਕ ਅਤੇ ਯੂਟਿਊਬ ਵਰਗੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ‘ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਰੀਲਾਂ ਤੇ ਸ਼ੋਟਸ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਨਾਲ ਹਰ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੱਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਗੱਲ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਯਸ਼ੋਭੂਮੀ-ਇੰਡੀਆ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਐਂਡ ਐਕਸਪੋ ਸੈਂਟਰ ਵਿਖੇ ਏਸ਼ੀਆ ਪੈਸੀਫਿਕ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਓਫਥਲਮੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਓਫਥਲਮੋਲੋਜੀਕਲ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ। ਆਜਤੱਕ ਡਾਟ ਕਾਮ ਦੀ ਖਬਰ ਮੁਤਾਬਿਕ ਏਸ਼ੀਆ ਪੈਸੀਫਿਕ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਓਫਥਲਮੋਲੋਜੀ (ਏਪੀਏਓ) 2025 ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਡਾ. ਲਲਿਤ ਵਰਮਾ ਨੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਕ੍ਰੀਨ ਐਕਸਪੋਜ਼ਰ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ‘ਡਿਜੀਟਲ ਆਈ ਸਟ੍ਰੇਨ ਦੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ’ ਵਿਰੁੱਧ ਸਖ਼ਤ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘ਅਸੀਂ ਡਰਾਈ ਆਈ ਸਿੰਡਰੋਮ, ਮਾਇਓਪੀਆ, ਅੱਖਾਂ ਉੱਤੇ ਦਬਾਅ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਘੰਟਿਆਂਬੱਧੀ ਰੀਲਾਂ ਦੇਖਦੇ ਹਨ।’

ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਜਲਣ ਅਤੇ ਧੁੰਦਲੀ ਨਜ਼ਰ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ।’ ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਸੀਂ ਪਾਇਆ ਕਿ ਘਰ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸਕ੍ਰੀਨ ‘ਤੇ ਰੀਲਾਂ ਦੇਖਣ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਲੋੜੀਂਦੀ ਨਮੀ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਆਈ-ਡਰਾਪ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਅਤੇ 20-20-20 ਨਿਯਮ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਹਰ 20 ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ 20 ਸਕਿੰਟ ਦਾ ਬ੍ਰੇਕ ਲੈਣਾ ਅਤੇ 20 ਫੁੱਟ ਦੂਰ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ।
ਪਲਕਾਂ ਝਪਕਣ ਦੀ ਦਰ ਵਿੱਚ ਆਈ ਹੈ ਕਮੀ
ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਅਤੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਓਫਥਲਮੋਲੋਜੀਕਲ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਡਾ. ਹਰਬੰਸ਼ ਲਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਮੁੱਦਾ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਛੋਟੀਆਂ ਅਤੇ ਆਕਰਸ਼ਕ ਰੀਲਾਂ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਣ ਅਤੇ ਐਨਗੇਜ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ “ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਕਰੀਨ ‘ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਲਕਾਂ ਝਪਕਣ ਦੀ ਦਰ 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਡਰਾਈ-ਆਈ ਸਿੰਡਰੋਮ ਅਤੇ Accommodative Spasm (ਨੇੜਲੀਆਂ ਅਤੇ ਦੂਰ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਫੋਕਸ ਬਦਲਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ) ਹੁੰਦੀ ਹੈ”। ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸ ਆਦਤ ਨੂੰ ਨਾ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਇਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਨਜ਼ਰ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਅੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਸਥਾਈ ਦਬਾਅ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਡਾ. ਲਾਲ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੋ ਬੱਚੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕਈ ਘੰਟੇ ਟੀਵੀ ਦੇਖਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਮਾਇਓਪੀਆ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਡਿਜੀਟਲ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਦੀ ਨੀਲੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਕਾਰਨ ਅਕਸਰ ਸਿਰ ਦਰਦ, ਮਾਈਗ੍ਰੇਨ ਅਤੇ ਨੀਂਦ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਹਾਲੀਆ ਅਧਿਐਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 2050 ਤੱਕ, ਦੁਨੀਆ ਦੀ 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ Myopia ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਹ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਕਈ ਖੋਜਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਤਣਾਅ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਡਾਕਟਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰੀਲਾਂ ਦੇਖਣ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਦਬਾਅ ਵਧਦਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਸੋਸ਼ਲ ਆਈਸੋਲੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਥਕਾਵਟ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਏਆਈਓਐਸ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਨੇਤਰ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ. ਸਮਰ ਬਾਸਕ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਪੈਟਰਨ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਿੱਥੇ ਲੋਕ ਰੀਲਾਂ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਇੰਨੇ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਅਸਲ-ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਆਪਸੀ ਤਾਲਮੇਲ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਕੰਮ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।”

ਸੰਖੇਪ:-ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਲਗਾਤਾਰ ਰੀਲਾਂ ਦੇਖਣ ਨਾਲ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ‘ਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਆਈ ਸਟ੍ਰੇਨ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।