15 ਮਈ, 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ): ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਜੰਗ ਰੁਕ ਗਈ ਹੈ ਪਰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਚੀਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਅਸਲੀ ਰੰਗ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰੂਸ ਤੱਕ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅਫਰੀਕਾ ਤੱਕ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਡਰੈਗਨ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਗਿਆ।
ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਚੀਨ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਹੈ? ਕੀ ਭਾਰਤ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਚੀਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੋਵੇਂ ਇਕੱਠੇ ਸਾਡੇ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨਗੇ? ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਕੋਲ ਇਕੱਲੇ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਫੌਜ ਚੀਨ ਨੂੰ ਖੂਨ ਦੇ ਹੰਝੂ ਵਹਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਜੇ ਦੋਵੇਂ ਇਕੱਠੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਤਾਂ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ? ਆਓ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਰੱਖਿਆ ਤਿਆਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅਸਮਾਨ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਤੱਕ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਸੈਨਿਕ: ਫੌਜ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਕੋਲ 14 ਲੱਖ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਸੈਨਿਕ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਪਿੱਛੇ ਹੈ। ਉਸ ਕੋਲ ਸਿਰਫ਼ 6 ਲੱਖ 54 ਹਜ਼ਾਰ ਸੈਨਿਕ ਹਨ। ਚੀਨ ਕੋਲ ਲਗਭਗ 20 ਲੱਖ ਸੈਨਿਕ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ 26 ਲੱਖ 54 ਹਜ਼ਾਰ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਲਈ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਰਧ-ਸੈਨਿਕ ਬਲਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੀਆਰਪੀਐਫ, ਸੀਆਈਐਸਐਫ ਅਤੇ ਬੀਐਸਐਫ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਲਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜਿਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਲਗਭਗ 25 ਲੱਖ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
| ਸ਼੍ਰੇਣੀ | ਭਾਰਤ | ਪਾਕਿਸਤਾਨ | ਚੀਨ | ਪਾਕਿਸਤਾਨ + ਚੀਨ (ਸੰਯੁਕਤ) |
|---|---|---|---|---|
| ਸਰਗਰਮ ਫੌਜੀ | 14.5 ਲੱਖ(1,455,550) | 6.54 ਲੱਖ(654,000) | 20 ਲੱਖ(2,000,000) | 26.54 ਲੱਖ(2,654,000) |
| ਟੈਂਕ | 4,614 | 3,742 | 5,000 | 8,742 |
| ਬਖਤਰਬੰਦ ਵਾਹਕ | 1,51,248 | 50,523 | 1,74,300 | 2,24,823 |
| ਸਵੈ-ਚਾਲਿਤ ਤੋਪਖਾਨਾ | 140 | 752 | 3,850 | 4,602 |
| ਕੁੱਲ ਜਹਾਜ਼ | 2,229 | 1,399 | 3,309 | 4,708 |
| ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ | 600 | 328 | 1,200 | 1,528 |
| ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ | 294 | 114 | 730 | 844 |
| ਜਹਾਜ਼ ਵਾਹਕ | 2 (INS ਵਿਕਰਮਾਦਿੱਤਿਆ, INS ਵਿਕਰਾਂਤ) | 0 | 2 | 2 |
| ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ | 18 | 8 | 61 | 69 |
| ਮੁੱਖ ਹਥਿਆਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ | T-90 ਭੀਸ਼ਮ, ਅਰਜੁਨ ਟੈਂਕ, ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ, ਪਿਨਾਕਾ ਰਾਕੇਟ ਸਿਸਟਮ, ਰਾਫੇਲ, ਸੁਖੋਈ-30MKI, ਤੇਜਸ, S-400 ਏਅਰ ਡਿਫੈਂਸ ਸਿਸਟਮ | VT-4 ਟੈਂਕ, J-10C ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼, PL-15 ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ, HQ-9 ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ, ਟਾਈਪ-054A/P ਫ੍ਰੀਗੇਟ | J-20 ਸਟੀਲਥ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼, DF-21D ਜਹਾਜ਼ ਵਿਰੋਧੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲ, ਟਾਈਪ-99 ਟੈਂਕ, HQ-9 ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਟਾਈਪ-055 ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ, ਟਾਈਪ-094 ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ | ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਥਿਆਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਚੀਨ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਫੌਜੀ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਤਾਲਮੇਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। |
ਟੈਂਕ: ਚੀਨ ਕੋਲ 5 ਹਜ਼ਾਰ ਟੈਂਕ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਕੋਲ 4,614 ਟੈਂਕ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ 3,742 ਟੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਿਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਦੋਵੇਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇਸ਼ਾਂ ਕੋਲ ਕੁੱਲ 8,742 ਟੈਂਕ ਹਨ।
ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼: ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਰਾਫੇਲ, ਮਿਗ, ਸੁਖੋਈ ਅਤੇ ਤੇਜਸ ਵਰਗੇ ਕੁੱਲ 2,229 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ F-16 ਅਤੇ JF-17 ਵਰਗੇ ਕੁੱਲ 1,399 ਜਹਾਜ਼ ਹਨ। ਚੀਨ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹੈ। ਇਸ ਕੋਲ 3,309 ਜਹਾਜ਼ ਹਨ। ਚੀਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਕੁੱਲ 4,708 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਹਨ।
ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਜਹਾਜ਼: ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਬਦਬਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ 294 ਜਲ ਸੈਨਾ ਜਹਾਜ਼ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ 114 ਅਤੇ ਚੀਨ ਕੋਲ 844 ਜਲ ਸੈਨਾ ਜਹਾਜ਼ ਹਨ। ਚੀਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਕੁੱਲ 844 ਪਾਣੀ ਹੇਠ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਹਨ।
ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼: ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਕੁੱਲ 2 ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਹਨ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜ਼ੀਰੋ ‘ਤੇ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਚੀਨ ਕੋਲ ਦੋ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਵੀ ਹਨ।
ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ: ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਕੋਲ ਆਪਣੀ ਲਗਭਗ 7,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਰਹੱਦ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ 18 ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਅੱਠ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਕੋਲ 61 ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਹਨ। ਦੋਵੇਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇਸ਼ਾਂ ਕੋਲ ਮਿਲ ਕੇ 69 ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਹਨ।
ਸੰਖੇਪ: ਚੀਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਸਾਂਝਾ ਸੈਨਾ ਮੋਰਚਾ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤੀ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
