12 ਮਈ 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ): ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਨੇ ਰਾਡਾਰ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇ ਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਲਿਖੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ 86 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਅੱਗੇ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ।
ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨੇ ਉਹ ਕਰ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਜੋ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਲਗਭਗ 17 ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਾਂ ਇਸਦੇ ਆਰਡਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਦੇ ਇੱਕ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਦੇਸ਼ ਨੇ ਲਗਭਗ 4000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਖਰੀਦਣ ਦਾ ਸੌਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇਸ਼ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਨੂੰ ਵੀ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਖੇਪ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ।
ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ, ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਨਿਰਯਾਤ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਇਸਦੀ ਉੱਨਤ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਸੁਪਰਸੋਨਿਕ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਟੀਚਾ 2025 ਤੱਕ 5 ਬਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਫੌਜੀ ਹਥਿਆਰ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਖਰੀਦਣ ਦੇ ਆਰਡਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ:
ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼
ਭਾਰਤ ਨੇ ਜਨਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਨਾਲ 375 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਖੇਪ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਿਰਯਾਤ ਆਰਡਰ ਹੈ। ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਨੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਬੈਟਰੀਆਂ ਖਰੀਦੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਵਿਰੁੱਧ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ
ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ 450 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਸਿਸਟਮ ਖਰੀਦਣ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਸੌਦਾ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਵੀਅਤਨਾਮ, ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ, ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਅਫਰੀਕਾ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਿਖਾਈ ਹੈ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਸੁਖੋਈ-30 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੇਨਾ ਦੇਸ਼ ਇਸਦੇ ਹਵਾਈ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸੌਦੇ ਅਜੇ ਅੰਤਿਮ ਪੜਾਅ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚੇ ਹਨ। ਪਰ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਯੁੱਧ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧਣ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਹਨ।
ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ, ਗਤੀ ਅਤੇ ਬਹੁ-ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਲਾਂਚ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਸਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਵਧੀ। ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਨਾਲ ਤਣਾਅ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵੀਅਤਨਾਮ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ) ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਣਨੀਤਕ ਹਥਿਆਰ ਵਜੋਂ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਦੀ ਅਜਿੱਤਤਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਮੰਗ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ
ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ ਸੁਪਰਸੋਨਿਕ ਕਰੂਜ਼ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ (ਡੀਆਰਡੀਓ ਅਤੇ ਐਨਪੀਓ ਮਸ਼ੀਨੋਸਟ੍ਰੋਏਨੀਆ) ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਉੱਦਮ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ:
ਗਤੀ
ਮੈਕ 2.8-3.0 (ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਗਤੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ), ਜੋ ਇਸਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਟੋਮਾਹਾਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨਾਲੋਂ ਦੁੱਗਣਾ ਤੇਜ਼ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਸੀਮਾ
ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ 290 ਕਿਲੋਮੀਟਰ, ਹੁਣ ਨਵੀਨਤਮ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ 450-800 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ MTCR ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੇਂਜ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਸੰਭਵ ਹੋਇਆ।
ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਸਮਰੱਥਾ
ਇਸਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ, ਸਮੁੰਦਰ, ਪਣਡੁੱਬੀ ਅਤੇ ਹਵਾ (ਸੁਖੋਈ ਸੁ-30ਐਮਕੇਆਈ) ਤੋਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅੱਗ ਲਗਾਓ ਅਤੇ ਭੁੱਲ ਜਾਓ: ਲਾਂਚ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਸੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ “ਅੱਗ ਲਗਾਓ ਅਤੇ ਭੁੱਲ ਜਾਓ” ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਮੈਨੂਵੇਰੇਬਿਲਿਟੀ
ਭਾਵੇਂ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਦਾ ਰਸਤਾ ਬਦਲ ਜਾਵੇ, ਇਹ ਆਪਣਾ ਰਸਤਾ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਮਾਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਪੇਲੋਡ: 200-300 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਰਵਾਇਤੀ ਜਾਂ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਢੋਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ।
ਸਟੈਲਥ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਤਾ
ਘੱਟ ਉਚਾਈ (10 ਮੀਟਰ) ਦੀ ਉਡਾਣ, ਰਾਡਾਰ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਟੀਕ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਲਗਾਉਣਾ। ਇਹ ਆਧੁਨਿਕ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ S-400) ਨੂੰ ਬਾਈਪਾਸ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ।
ਸੰਖੇਪ: ਬ੍ਰਹਮੋਸ ਮਿਸਾਈਲ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ‘ਚ ਵੱਡੀ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਈ, ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਦੇਸ਼ ਨੇ 4000 ਕਰੋੜ ਦਾ ਆਰਡਰ ਦਿੱਤਾ।
