ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 17 ਨਵੰਬਰ 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ):- ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ UPI ਚਲਾਉਣ ਵਾਲੀ ਸੰਸਥਾ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੇਮੈਂਟਸ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ UPI ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਡਿਜੀਟਲ ਸੋਨੇ ਦੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ (Digital Gold Buying) ਵਿੱਚ 61 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਜੋ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨੀਵਾਂ ਪੱਧਰ ਹੈ। ਇਹ ਅਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਨਿਵੇਸ਼ ਮਾਧਿਅਮ ਬਾਰੇ ਕਈ ਚਿਤਾਵਨੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਆਇਆ ਹੈ।
ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦੇ ਗਏ ਡਿਜੀਟਲ ਸੋਨੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ₹550 ਕਰੋੜ ਤੱਕ ਡਿੱਗ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ₹1,410 ਕਰੋੜ ਮੁੱਲ ਦੇ ਡਿਜੀਟਲ ਸੋਨੇ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਹੋਈ ਸੀ। 2025 ਲਈ ਔਸਤ ਅੰਕੜਾ ਵੀ ₹951 ਕਰੋੜ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਡਿਜੀਟਲ ਸੋਨਾ ਖਰੀਦਣ ਲਈ UPI ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।
SEBI ਦੀ ਚਿਤਾਵਨੀ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਡਰਾ ਰਹੀ ਹੈ
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਰੈਗੂਲੇਟਰ, ਸਿਕਿਓਰਿਟੀਜ਼ ਐਂਡ ਐਕਸਚੇਂਜ ਬੋਰਡ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (ਸੇਬੀ) ਨੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਡਿਜੀਟਲ ਸੋਨਾ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਗਠਨ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਡਿਜੀਟਲ ਪ੍ਰਭਾਵਕਾਂ ਨੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਸੋਨਾ ਖਰੀਦਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਡਿਜੀਟਲ ਸੋਨਾ ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੈਸੇ/ਸੋਨਾ ਕਢਵਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਵੇਗੀ। ਸੋਨੇ ਦੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਅਗਸਤ ਅਤੇ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ 100 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੇ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ 21 ਮਿਲੀਅਨ ਰਹਿ ਗਈ, ਜੋ ਕਿ ਲਗਪਗ 80 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਹੈ।
ਡਿਜੀਟਲ ਸੋਨਾ ਕੀ ਹੈ?
ਸੋਨੇ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਕਈ ਤਰੀਕੇ ਹਨ। ਡਿਜੀਟਲ ਸੋਨਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਸਕੀਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਤੁਸੀਂ ਵਰਚੁਅਲ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੋਨਾ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਪੈਸੇ ਦਿੰਦੇ ਹੋ, ਅਤੇ ਵੇਚਣ ਵਾਲਾ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਲਟ ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਭੌਤਿਕ ਸੋਨਾ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਭੌਤਿਕ ਸੋਨੇ ਦੀ ਡਿਲੀਵਰੀ ਵੀ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਸਲੀਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਡਿਜੀਟਲ ਸੋਨਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਰਕਾਰੀ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਸੰਸਥਾ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਤਾਂ ਆਰਬੀਆਈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਭੂਤੀਆਂ ਅਤੇ ਐਕਸਚੇਂਜ ਬੋਰਡ (ਸੇਬੀ)। ਇਸ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਆਪਣੇ ਪੈਸੇ ਗੁਆ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸੰਖੇਪ:
SEBI ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ UPI ਰਾਹੀਂ ਡਿਜੀਟਲ ਸੋਨੇ ਦੀ ਖਰੀਦ 61% ਘੱਟ ਹੋ ਗਈ।
