ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 10 ਨਵੰਬਰ 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ):- ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੈ। ਕੁਝ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਬੀਅਰ ਦੀ ਇੱਕ ਬੋਤਲ ₹120 ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ, ਇੱਕੋ ਬੋਤਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ₹200 ਤੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ਰਾਬ ‘ਤੇ ਐਕਸਾਈਜ਼ ਡਿਊਟੀ ਇੱਕ ਰਾਜ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਟੈਕਸ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਖੁਦ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ਰਾਬ ਨੂੰ GST ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਤਾਂ, ਆਓ ਹੁਣ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਸ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸਸਤੀ ਸ਼ਰਾਬ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਇੰਨੀਆਂ ਘੱਟ ਕੀਮਤਾਂ ਦਾ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ?
ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ?
ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੀਮਤਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਰਾਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਗਾਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਐਕਸਾਈਜ਼ ਡਿਊਟੀ ਹੈ। ਐਕਸਾਈਜ਼ ਡਿਊਟੀ, ਜਾਂ ਸਟੇਟ ਐਕਸਾਈਜ਼ ਡਿਊਟੀ, ਸ਼ਰਾਬ ਵਰਗੇ ਅਲਕੋਹਲ ਵਾਲੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ‘ਤੇ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਟੈਕਸ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਰਾਜ ਆਪਣੀ ਐਕਸਾਈਜ਼ ਡਿਊਟੀ ਦਰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਟੈਕਸ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸ਼ਰਾਬ ਮਹਿੰਗੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਰਾਜਾਂ ਨੇ ਵਧੇਰੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦੇ ਮਾਲੀਏ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਘੱਟ ਰੱਖਿਆ ਹੈ।
ਗੋਆ ਸਭ ਤੋਂ ਸਸਤੀ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ
ਗੋਆ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸਸਤੀ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸ਼ਰਾਬ ‘ਤੇ ਐਕਸਾਈਜ਼ ਡਿਊਟੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਗੋਆ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਸਤੀ ਸ਼ਰਾਬ ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਬੀਅਰ ਅਤੇ ਹਾਰਡ ਸ਼ਰਾਬ ਦੋਵਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੂਜੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਹਨ। ਗੋਆ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਰਾਬ ‘ਤੇ ਲਗਭਗ 49 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਟੈਕਸ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਟੈਕਸ 60 ਤੋਂ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ।
ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਿਫਾਇਤੀ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੈ ਸ਼ਰਾਬ
ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਾਬ ਟੈਕਸ ਵੀ ਦੂਜੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਘੱਟ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਐਕਸਾਈਜ਼ ਡਿਊਟੀ ਲਗਭਗ 47% ਹੈ। ਘੱਟ ਐਕਸਾਈਜ਼ ਡਿਊਟੀ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਕੈਂਟੀਨ ਸਟੋਰ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਆਊਟਲੈਟਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਇੱਥੇ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਸਸਤੀਆਂ ਹਨ। ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਗੁਰੂਗ੍ਰਾਮ ਅਤੇ ਫਰੀਦਾਬਾਦ ਵਰਗੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਰਾਬ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਗੁਆਂਢੀ ਰਾਜਾਂ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਹਨ।
ਦਿੱਲੀ, ਸਿੱਕਮ, ਦਮਨ ਅਤੇ ਦੀਉ, ਅਤੇ ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਹਨ। ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਾਬ ‘ਤੇ ਟੈਕਸ ਦਰ ਲਗਭਗ 62% ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਗੁਆਂਢੀ ਰਾਜ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਦਰ 66 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਾਬ ਅਜੇ ਵੀ ਕਈ ਹੋਰ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸਸਤੀ ਹੈ।
ਸ਼ਰਾਬ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਘੱਟ ਕਿਉਂ ਰੱਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ?
ਗੋਆ ਅਤੇ ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਵਰਗੇ ਰਾਜਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਘੱਟ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਅਤੇ ਹੋਟਲ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਾਜ ਦਾ ਮਾਲੀਆ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ, ਉੱਚ ਟੈਕਸਾਂ ਕਾਰਨ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੁੱਗਣੀਆਂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਗੋਆ ਵਰਗੇ ਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਲਿਮਿਟ ਹੈ। ਇਸ ਅਨੁਸਾਰ, ਸ਼ਰਾਬ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸੀਮਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ; ਨਹੀਂ ਤਾਂ, ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਅਪਰਾਧਿਕ ਅਪਰਾਧ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸੰਖੇਪ:
