ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 20 ਅਕਤੂਬਰ 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ):- ਜਿੱਥੇ ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਚਮਕਦਾਰ ਤਮਾਸ਼ਾ ਵਧਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਧੂੰਏਂ ਦੀ ਚਾਦਰ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਢੱਕ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਵਾ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਤਿਸ਼ਬਾਜ਼ੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ, ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੀ ਹਵਾ ਦਮ ਘੁੱਟਣ ਵਾਲੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। 19 ਅਕਤੂਬਰ, 2025 ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 8 ਵਜੇ, ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਔਸਤ ਏਅਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਇੰਡੈਕਸ (AQI) 335 ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ – ਭਾਵ ਹਵਾ “ਬਹੁਤ ਮਾੜੇ” ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ।
ਇਸ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਕਮਿਸ਼ਨ ਫਾਰ ਏਅਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ (CAQM) ਨੇ GRAP ਪੜਾਅ 2 ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਵੀ ਵਿਗੜ ਸਕਦੀ ਹੈ।
GRAP-2 ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਦੋਂ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
GRAP ਭਾਵ ਗ੍ਰੇਡੇਡ ਰਿਸਪਾਂਸ ਐਕਸ਼ਨ ਪਲਾਨ – ਇੱਕ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ ਜੋ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿਗੜਨ ‘ਤੇ ਪੜਾਅਵਾਰ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
GRAP-2 ਉਦੋਂ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ AQI 301 ਅਤੇ 400 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜੇਕਰ AQI 401-450 ਤੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ GRAP-3, ਅਤੇ
ਜੇਕਰ ਸਕੋਰ 450+ ਹੈ ਤਾਂ GRAP-4 ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
GRAP-2 ਵਿੱਚ ਕੀ ਬੰਦ ਹੋਵੇਗਾ?
ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ GRAP-2 ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਕਈ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਵੀ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਨੁਕਤੇ:
ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਮਕੈਨੀਕਲ ਸਫ਼ਾਈ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।
ਉਸਾਰੀ ਵਾਲੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਧੂੜ ਕੰਟਰੋਲ ਉਪਾਅ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹਨ।
ਡੀਜ਼ਲ ਜਨਰੇਟਰਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ।
ਛੋਟ ਸਿਰਫ਼ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਸਪਤਾਲ, ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ, ਮੈਟਰੋ ਆਦਿ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਆਵਾਜਾਈ ਕੰਟਰੋਲ ਲਈ ਵਾਧੂ ਪੁਲਿਸ ਫੋਰਸ ਦੀ ਤਾਇਨਾਤੀ।
ਪਾਰਕਿੰਗ ਫੀਸਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕ ਨਿੱਜੀ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘੱਟ ਕਰਨ।
ਜਨਤਕ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਬੰਧ।
ਕਿਹੜੇ ਖੇਤਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹਨ?
19 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ AQI ਪੱਧਰਾਂ ਨੇ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ:
ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ – 430 (ਗੰਭੀਰ)
ਵਜ਼ੀਰਪੁਰ – 364
ਵਿਵੇਕ ਵਿਹਾਰ – 351
ਦਵਾਰਕਾ – 335
ਆਰ ਕੇ ਪੁਰਮ – 323
ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ “ਖਤਰਨਾਕ” ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਈ ਹੈ।
ਮਾਸਕ ਹੁਣ ਕੋਈ ਲਗਜ਼ਰੀ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਰਹੀ, ਇਹ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।
ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਇਸ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ, ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਵੀ ਇੱਕ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਾਹਰ ਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਮਾਸਕ ਪਹਿਨਣਾ ਹੁਣ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ – ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ, ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਅਤੇ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ।
ਮੌਸਮ ਦੀ ਸਥਿਤੀ
20 ਅਕਤੂਬਰ, 2025 (ਦੀਵਾਲੀ ਵਾਲਾ ਦਿਨ):
ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ: 33°C
ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਤਾਪਮਾਨ: 21°C
ਠੰਡੀ ਹਵਾ ਅਤੇ ਹਵਾ ਦੀ ਗਤੀ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਧੂੰਆਂ ਫੈਲਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ।
