18 ਜੁਲਾਈ, 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ ):- ਭਾਰਤ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਤਿਕੋਣੀ ਗੱਲਬਾਤ (ਆਰਆਈਸੀ) ਨੂੰ ਮੁੜ ਸਰਗਰਮ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਵਿੱਚ ਕਈ ਨਵੇਂ ਧਰੁਵਾਂ ਦੇ ਗਠਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ। ਰੂਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਸੰਗਠਨ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਦੀ ਪਹਿਲ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਲਈ ਚੀਨ ਨੇ ਵੀ ਪੂਰੀ ਸਹਿਮਤੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ‘ਤੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੋਵੇਂ ਭਾਰਤ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਸੰਗਠਨ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸਰਗਰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਚੀਨ ਰੂਸ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ
ਬੀਜਿੰਗ ਨੇ ਰੂਸ ਦੇ ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਾ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਆਰਆਈਸੀ ਤਿਕੋਣੀ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸ਼ਾਂਤੀ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਇਸ ਸੰਗਠਨ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਰੂਸ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਰਤ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਜਲਦੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਰੂਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ
ਰੂਸੀ ਉਪ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਆਂਦਰੇਈ ਰੁਡੇਨਕੋ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਸਕੋ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਰਆਈਸੀ ਫਾਰਮੈਟ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸਰਗਰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਇਹ ਤਿੰਨੇ ਦੇਸ਼ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭਾਈਵਾਲ ਵੀ ਹਨ। ਚੀਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਲਿਨ ਜਿਆਨ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੀਨ ਇਸ ਤਿਕੋਣੀ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸੰਗਠਨ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸਰਗਰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਸਾਰੀਆਂ ਧਿਰਾਂ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰੇਗਾ।
RIC ਤੋਂ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ?
ਰੂਸ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ RIC ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਰਾਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਢਾਂਚਾ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਪੱਛਮੀ ਬਲਾਕਾਂ ਦੇ ਦਬਾਅ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਰਣਨੀਤਕ ਤਾਕਤ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਇਹ ਤਿੰਨੇ ਦੇਸ਼ ਨਾਟੋ ਵਰਗੇ ਪੱਛਮੀ ਗੱਠਜੋੜਾਂ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਨਾਟੋ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਇਸ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਮੁੜ ਸਰਗਰਮ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਤ ਹੋਣਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ।
ਅਮਰੀਕਾ
RIC ਦੇ ਮੁੜ ਸਰਗਰਮ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚਿੰਤਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਚੀਨ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਤਿੱਖੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਅਮਰੀਕਾ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲ ਝੁਕਾਅ ਕਾਰਨ, ਭਾਰਤ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ RIC ਦੇ ਮੁੜ ਸਰਗਰਮ ਹੋਣ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਗਾਮ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ TRF ਨੂੰ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਭਾਰਤ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਕੈਂਪ ਤੋਂ ਦੂਰ ਨਾ ਜਾਵੇ।
ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਵਸਥਾ ਬਦਲਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ
ਇਸ ਤਿਕੋਣੀ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਮੁੜ ਸਰਗਰਮ ਹੋਣ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸਗੋਂ ਨਾਟੋ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀ ਸੰਤੁਲਨ ਬਦਲਣ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਵਧ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਚੀਨ ਸਾਰੇ ਯੂਰੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਦੇਸ਼ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਹਾਂਦੀਪਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਤੁਲਨ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ਇਸ ਸੰਗਠਨ ਨੂੰ ਸਰਗਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਵਾਦਾਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਹੱਲਾਂ ਲਈ ਨਾਟੋ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਰਆਈਸੀ ਵੱਲ ਮੁੜ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ।
