05 ਜੂਨ, 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ): ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 5 ਜੂਨ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 1972 ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮਹਾਸਭਾ ਨੇ 5 ਜੂਨ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਦਿਨ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1973 ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਲਈ “Only One Earth” ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਇਹ ਦਿਨ ਹਰ ਸਾਲ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਖਾਸ ਥੀਮ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ, ਪਲਾਸਟਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ, ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਵਪਾਰ, ਟਿਕਾਊ ਖਪਤ, ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸ ਦਿਨ ਰਾਹੀਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੀਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਵੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (UNEP) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਅੱਜ ਤੱਕ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਵਾਤਾਵਰਣ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ 150 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ 2025 ਦਾ ਥੀਮ
ਇਸ ਵਾਰ ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ 2025 ਦਾ ਥੀਮ ਪਲਾਸਟਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਕੁਝ ਅੰਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਪਲਾਸਟਿਕ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਲਈ ਕਿੰਨੀ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 400 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਲਾਸਟਿਕ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 40 ਟਨ ਪਲਾਸਟਿਕ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ ਅੱਧਾ ਭਾਵ ਲਗਭਗ 20 ਟਨ ਪਲਾਸਟਿਕ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ 10 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਪਲਾਸਟਿਕ ਰੀਸਾਈਕਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 11 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਪਲਾਸਟਿਕ ਝੀਲਾਂ, ਨਦੀਆਂ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦਾ ਕੁੱਲ ਭਾਰ ਲਗਭਗ 2,200 ਆਈਫਲ ਟਾਵਰਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ।
ਪਲਾਸਟਿਕ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਮੁੱਖ ਖ਼ਤਰੇ
- ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਸੰਕਟ
- ਕੁਦਰਤ, ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਸੰਕਟ
- ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਕੂੜੇ ਦਾ ਸੰਕਟ
ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ
ਹਰ ਸਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਜਸ਼ਨ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪਲਾਸਟਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ‘ਤੇ ਅੰਤਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹੁਣ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਨੂੰ ਦੂਜਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰੇਗਾ।
ਪਲਾਸਟਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੁਨੀਆਂ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ
ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਪਲਾਸਟਿਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਇਨਕਲਾਬੀ ਕਾਢ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਪਰ ਇਹ ਵਾਤਾਵਰਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਖਤਰਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ, ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਨਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਰ ਨਾ ਵਰਤਣਾ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਈਕੋ-ਸਿਸਟਮ ਲਈ ਕਈ ਖ਼ਤਰੇ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਟਰੱਕ ਕੂੜੇ ਨੂੰ ਝੀਲਾਂ, ਨਦੀਆਂ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 2000 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 2019 ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਪਲਾਸਟਿਕ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਦੁੱਗਣੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਸਥਿਤੀ ਨਹੀਂ ਬਦਲਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਅੰਕੜਾ 2060 ਤੱਕ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸੰਖੇਪ: ਪਲਾਸਟਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਸਿਰਫ਼ ਵਾਤਾਵਰਨ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਾਡੇ ਸਿਹਤ ਲਈ ਵੀ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਣ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
