ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 30 ਜਨਵਰੀ, 2025 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ ):- ਅਕਸਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਸਮੇਂ ਪਿਆਜ਼ (Onion) ਅਤੇ ਲਸਣ (Garlic) ਖਾਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚੋਂ ਬਦਬੂ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਕਈ ਵਾਰ ਲੋਕ ਪਿਆਜ਼ ਅਤੇ ਲਸਣ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ, ਫਿਰ ਵੀ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚੋਂ ਬਦਬੂ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਰ ਵੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਵੀ ਸ਼ਰਮ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਜਾਣਦੇ ਹੋ? ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਤੋਂ ਇਹ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਂਗੇ ਕਿ ਮੂੰਹ ਦੀ ਬਦਬੂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਇਆ ਜਾਵੇ।
ਡਾ. ਸੰਤਵਾਨਾ ਪਯਾਸੀ (Dr. Santwana Payasi), ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰ (Senior Dentist), ਬਰੇਸ ਐਂਡ ਫੇਸ ਕਲੀਨਿਕ (Braces and Faces Clinic), ਮਯੂਰ ਵਿਹਾਰ (Mayur Vihar), ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (New Delhi) ਨੇ ਨਿਊਜ਼18 (News18) ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੂੰਹ ਦੀ ਬਦਬੂ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੈਲੀਟੋਸਿਸ (Halitosis) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਇੱਕ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਮੂੰਹ, ਦੰਦਾਂ ਅਤੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਗਲਤ ਸਫਾਈ, ਸੁੱਕਾ ਮੂੰਹ, ਨਾਨ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਡਾਇਟ ਨੂੰ ਸਾਹ ਦੀ ਬਦਬੂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸ਼ੂਗਰ (Diabetes) ਅਤੇ ਪੇਟ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਸਮੇਤ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵੀ ਸਾਹ ਦੀ ਬਦਬੂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਬੁਰਸ਼ ਅਤੇ ਜੀਭ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਾ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਫਸੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਕੱਢਣ ਨਾਲ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚੋਂ ਬਦਬੂ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਸੋਜ, ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਸੜਨ ਅਤੇ ਟਾਰਟਰ ਇਕੱਠਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਵੀ ਮੂੰਹ ਦੀ ਬਦਬੂ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਮੂੰਹ ਸੁੱਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਲਾਰ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ (Bacteria) ਵਧਦੇ ਹਨ।
ਕਈ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵੀ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚੋਂ ਬਦਬੂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਿਆਜ਼, ਲਸਣ, ਮਸਾਲੇਦਾਰ ਭੋਜਨ, ਤੰਬਾਕੂ (Tobacco) ਅਤੇ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ (Smoking) ਵੀ ਮੂੰਹ ਦੀ ਬਦਬੂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਾਈਨਸ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ (Sinus Infection), ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ GERD ਵੀ ਬਦਬੂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੂੰਹ ਦੀ ਬਦਬੂ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਇਸ ‘ਤੇ ਡਾ. ਸੰਤਵਾਨਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੂੰਹ ਦੀ ਬਦਬੂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ। ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਫਲੋਰਾਈਡ (Fluoride) ਵਾਲੇ ਟੁੱਥਪੇਸਟ ਨਾਲ ਬੁਰਸ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੀਭ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਜੀਭ ਕਲੀਨਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਦੰਦਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਫਸੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਫਲਾਸ ਜਾਂ ਇੰਟਰਡੈਂਟਲ ਬੁਰਸ਼ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮਾਊਥਵਾਸ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ ਜੋ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੋਸੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਨਮਕ ਮਿਲਾ ਕੇ ਗਰਾਰੇ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵੀ ਬਦਬੂ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਲਾਰ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ ਬਦਬੂ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ, ਕਾਫ਼ੀ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਪਾਣੀ ਲਾਰ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਤੰਬਾਕੂ, ਸਿਗਰਟ ਅਤੇ ਕੈਫੀਨ ਦੀ ਖਪਤ ਘਟਾਉਣ ਨਾਲ ਵੀ ਮੂੰਹ ਦੀ ਬਦਬੂ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਡਾਇਟ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸੇਬ (Apples) ਅਤੇ ਗਾਜਰ (Carrots) ਵਰਗੇ ਫਾਈਬਰ (Fiber) ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਖਾਣ ਨਾਲ ਮੂੰਹ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਘੱਟ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਲਸਣ, ਪਿਆਜ਼ ਅਤੇ ਮਸਾਲੇਦਾਰ ਭੋਜਨਾਂ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਭੋਜਨ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚੋਂ ਬਦਬੂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਸਾਰੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਮੂੰਹ ਦੀ ਬਦਬੂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਦੰਦਾਂ ਅਤੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਕਿਸੇ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦੰਦਾਂ ‘ਤੇ ਜਮ੍ਹਾ ਹੋਈ ਗੰਦਗੀ (ਟਾਰਟਰ) ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਕੈਵਿਟੀ (Cavity) ਜਾਂ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਓ।
ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਦੰਦਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਉਪਕਰਣ ਵਰਤਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸਾਹ ਦੀ ਬਦਬੂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਪਾਵਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕੋਈ ਸੁਧਾਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਓ।
ਸੰਖੇਪ: ਪਿਆਜ਼ ਅਤੇ ਲਸਣ ਖਾਣ ਨਾਲ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਬਦਬੂ ਆਣੀ ਇੱਕ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਪਿਆਜ਼ ਅਤੇ ਲਸਣ ਨਾ ਖਾਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮੂੰਹ ਦੀ ਬਦਬੂ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਗੰਦਾ ਲਗਣਾ, ਮੂੰਹ ਦੀ ਸੁਸ਼ਕੀ, ਜਾਂ ਪੇਟ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ। ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਪਾਉਣ ਲਈ ਸਾਫ਼ ਦੰਦ ਅਤੇ ਜੀਭ ਦੀ ਸਾਫਾਈ, ਪਾਣੀ ਦੀ ਵੱਧ ਮਾਤਰਾ ਪੀਣਾ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦਾ ਅਪਣਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਜਰੂਰੀ ਹੈ।
