28 ਅਗਸਤ 2024 : ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਬਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਡਰ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੰਕੀਪੌਕਸ , ਵਾਇਰਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ, ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਂਗ ਫੈਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਨਾਲ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਬੁਖਾਰ ਅਤੇ ਦਾਣੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਤਾਂ ਕੀ ਉਹ ਮੰਨ ਲਵੇ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਹੈ? ਇਸ ‘ਤੇ ਏਮਜ਼ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਏਮਜ਼ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾ. ਨੀਰਜ ਨਿਸ਼ਚਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਇੱਕ ਵਾਇਰਲ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚੇਚਕ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਜਾਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੱਕ ਚਿਕਨਪੌਕਸ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਇੱਕ ਵਾਇਰਲ ਲਾਗ ਹੈ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਸਵੈ-ਸੀਮਤ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿਚ ਬੁਖਾਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਚਮੜੀ ‘ਤੇ ਦਾਣੇ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਛਾਲਿਆਂ ਵਾਂਗ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਚਿਹਰੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੇ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਕੌਣ ਹਨ?
ਜੇਕਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ, ਉਹ ਅਜਿਹੇ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਆਏ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ ਜਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਬੁਖਾਰ ਦਾ ਮਰੀਜ਼ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਧੱਫੜ ਜਾਂ ਛਾਲੇ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗਰਦਨ ਦੇ ਲਿੰਫ ਨੋਡਸ ਵਿਚ ਸੋਜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦੀ ਲਾਗ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਦਾਣੇ ਦਾ ਮਤਲਬ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਹੈ?
ਡਾ. ਨਿਸ਼ਚਲ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਬਹੁਤੇ ਮਰੀਜ਼ ਇੱਥੇ ਨਹੀਂ ਆਏ ਹਨ। ਮੰਨ ਲਓ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਘਰ ਬੈਠੇ ਹੋ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੁਖਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਧੱਫੜ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡੇਂਗੂ, ਮਲੇਰੀਆ, ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਆਦਿ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਲਨ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ, ਬੁਖਾਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦਾਣੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕੀ ਹੈ ਇਸ ਦਾ ਇਲਾਜ?
ਡਾਕਟਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਲਾਜ ਨਾਲੋਂ ਰੋਕਥਾਮ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਕੋਵਿਡ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿਚ ਵੀ ਲੱਛਣਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਇਲਾਜ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਬੁਖਾਰ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਪੈਰਾਸੀਟਾਮੋਲ ਦੇਣ ਨਾਲ ਬੁਖਾਰ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗਾ। ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਹਾਈਡਰੇਟ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਛਾਲੇ ਸੰਕਰਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹਨ ਤਾਂ ਕੁਝ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦਾਣੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਣਗੇ।
ਜੇਕਰ ਸਿਰ ਦਰਦ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਦਰਦ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਦਵਾਈ ਨਾਲ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ, ਭਾਵੇਂ ਖੰਘ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਸਾਹ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹੋਣ, ਤਾਂ ਕੇਵਲ ਲੱਛਣ ਇਲਾਜ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਲਈ ਕੋਈ ਖਾਸ ਐਂਟੀਵਾਇਰਲ ਦਵਾਈ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਰੀਜ਼ ਆਪਣੇ ਆਪ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
