21 ਅਗਸਤ 2024 : ਜਦੋਂ ਲੀਵਰ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਲੀਵਰ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਦੇ ਲੱਛਣ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਚੁੱਪ-ਚੁਪੀਤੇ ਉਭਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਾਮੋਸ਼ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਫੜ ਲਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਲੀਵਰ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਲੀਵਰ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਕਈ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਪਰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਿਰੋਸਿਸ ਜਿਗਰ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਰੋਗ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਜਿਗਰ ਨੂੰ ਖੋਖਲਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਸੀਂ ਇੱਥੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਾਂ।
ਜਿਗਰ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸੰਕੇਤ
ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਲਿਵਰ ਟਰੱਸਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਜਿਗਰ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਹਲਕੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਵਿਅਕਤੀ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਥਕਾਵਟ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਭੁੱਖ ਵੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਰ ਘਟਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਤਲੀ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਲਟੀਆਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਪੇਟ ਦੇ ਉਸ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਜਿਗਰ ਸਥਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਕੁਝ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਕਮਰ ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਥੇਲੀਆਂ ‘ਤੇ ਲਾਲ ਧੱਬੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਨੀਂਦ ਦਾ ਪੈਟਰਨ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
ਲੀਵਰ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਇਹ ਲੱਛਣ
ਜਦੋਂ ਲੀਵਰ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਕਿਨ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਖਾਰਸ਼ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਚਮੜੀ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਵੀ ਪੀਲੀਆਂ ਲੱਗਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੀਲੀਆ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨਹੁੰ ਬਹੁਤ ਸਫੇਦ ਦਿਸਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਨਹੁੰ ਦਾ ਅੰਤਲਾ ਹਿੱਸਾ ਚੌੜਾ ਜਾਂ ਪਤਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿਰ ਤੋਂ ਵਾਲ ਝੜਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੈਰਾਂ, ਗਿੱਟਿਆਂ, ਪੱਟਾਂ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪੇਟ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਿਸ਼ਾਬ ਦਾ ਰੰਗ ਗੂੜਾ, ਟੱਟੀ ਦਾ ਰੰਗ ਚਿੱਕੜ, ਨੱਕ ਅਤੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਖੂਨ ਵਗਣਾ, ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਉਲਟੀਆਂ, ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੜਵੱਲ, ਸੱਜੇ ਮੋਢੇ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਚੱਕਰ ਆਉਣਾ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਥਕਾਵਟ, ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ, ਜਿਨਸੀ ਇੱਛਾ ਘਟਣਾ, ਤੇਜ਼ ਧੜਕਣ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਹੱਥਾਂ ਦਾ ਕੰਬਣਾ, ਲਿਖਣ ਵਿੱਚ ਦਿੱਕਤ, ਤੁਰਨ-ਫਿਰਨ ਵਿੱਚ ਦਿੱਕਤ, ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਰਾਬ ਹਾਲਤ, ਬੁਖਾਰ, ਕੰਬਣੀ, ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ, ਨਪੁੰਸਕਤਾ ਆਦਿ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ।
ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਛਾਤੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਵੀ ਸੁੰਗੜਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ, ਪੀਰੀਅਡਸ ਅਨਿਯਮਿਤ ਹੋਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ ਕਈ ਲੱਛਣ ਇਕੱਠੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
