17 ਅਕਤੂਬਰ 2024 : (Yoga Poses For Lungs) ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਇੱਕ ਵਧਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ, ਖਾਸ ਕਰ ਕੇ ਸਾਡੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਸਰਦੀ ਦਾ ਮੌਸਮ ਨੇੜੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਪਰਾਲੀ ਅਤੇ ਪਟਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲਾ ਧੂੰਆਂ ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਦੀ ਹਵਾ ਦਾ ਏਕਿਊਆਈ ਕਾਫੀ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਜਲਨ, ਗਲੇ ਵਿਚ ਖ਼ਰਾਸ਼ ਅਤੇ ਖਾਂਸੀ ਵਰਗੀਆਂ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਸਰ ਸਾਡੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ‘ਤੇ ਹੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਜੋ ਹਵਾ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਸਾਡੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਵੇ। ਇੱਥੇ ਅਸੀਂ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਿਹਤਮੰਦ ਫੇਫੜਿਆਂ ਲਈ ਕੁਝ ਯੋਗਾ ਪੋਜ਼ ਦੱਸਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਯੋਗਾਸਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਫੇਫੜੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ 5 ਯੋਗਾਸਨਾਂ ਬਾਰੇ।
ਅਨੁਲੋਮ-ਵਿਲੋਮ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ
ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ – ਇਸ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਵਿੱਚ ਸੱਜੇ ਨੱਕ ਰਾਹੀਂ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਅਤੇ ਖੱਬੀ ਨੱਕ ਰਾਹੀਂ ਸਾਹ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਫਿਰ ਉਹੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਉਲਟ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਦੁਹਰਾਉਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਲਾਭ – ਇਹ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਣਾਅ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਭਾਸਤਿਕਾ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ
ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ- ਇਸ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਅਤੇ ਸਾਹ ਛੱਡਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਲਾਭ- ਇਹ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਆਕਸੀਜਨ ਨਾਲ ਭਰਦਾ ਹੈ, ਖੂਨ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਡੀਟੌਕਸਫਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਕਪਾਲਭਾਤੀ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ
ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ- ਇਸ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਵਿੱਚ ਪੇਟ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਵੱਲ ਖਿੱਚਦੇ ਹੋਏ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸਾਹ ਛੱਡਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਲਾਭ- ਇਹ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਪਾਚਨ ਤੰਤਰ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਭੁਜੰਗਾਸਨ (ਕੋਬਰਾ ਪੋਜ਼)
ਕਿਵੇਂ ਕਰਨਾ ਹੈ – ਆਪਣੇ ਪੇਟ ‘ਤੇ ਲੇਟ ਜਾਓ, ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੋਢਿਆਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਚੁੱਕੋ।
ਫਾਇਦੇ – ਇਹ ਆਸਣ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਤੰਤਰ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਦਾ ਹੈ।
ਤ੍ਰਿਕੋਣਾਸਨ (ਤਿਕੋਣ ਪੋਜ਼)
ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ – ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਚੌੜਾ ਕਰ ਕੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਵੋ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੈਰ ਬਾਹਰ ਵੱਲ ਮੋੜੋ। ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਉੱਪਰ ਚੁੱਕੋ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੱਥ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਰੱਖੋ।
ਲਾਭ – ਇਹ ਆਸਣ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਲਚਕੀਲਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਯੋਗਾ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਵੀ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ
ਮਾਸਕ ਪਹਿਨੋ – ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਾਸਕ ਪਹਿਨੋ। ਖਾਸ ਕਰ ਕੇ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ।
ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹਵਾ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰੋ – ਏਅਰ ਪਿਊਰੀਫਾਇਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਘਰ ਦੀਆਂ ਖਿੜਕੀਆਂ ਅਤੇ ਦਰਵਾਜ਼ਿਆਂ ‘ਤੇ ਪਰਦੇ ਲਗਾਓ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ।
ਪੌਦੇ ਦੇ ਪੌਦੇ – ਪੌਦੇ ਹਵਾ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵੀ ਪੌਦੇ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਸਿਹਤਮੰਦ ਖੁਰਾਕ ਲਓ – ਵਿਟਾਮਿਨ ਅਤੇ ਖਣਿਜਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਖੁਰਾਕ ਲਓ।
ਲੋੜੀਂਦੀ ਨੀਂਦ ਲਓ – ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਣ ਲਈ ਨੀਂਦ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
