4 ਸਤੰਬਰ 2024 : ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੱਡੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤਾਜ਼ਾ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਨੂੰ ਅਜੇ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਵੈਧਤਾ ਬਰਕਰਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਅਜੇ ਵੀ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਬੇਕਾਰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਅਤੇ ਦੱਸੇ ਗਏ ਵਿਕਲਪਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨੋਟ ਨੂੰ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਨੂੰ ਸਰਕੂਲੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਨੋਟ ਆਪਣੇ ਖਾਤੇ ‘ਚ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾਉਣ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਰੰਸੀ ‘ਚ ਬਦਲਣ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। RBI ਨੇ 19 ਮਈ, 2023 ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਆਪਣੀ ਰਿਲੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸਭ ਕੁਝ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ, ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਲਗਾਤਾਰ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਅਪਡੇਟ ਜਾਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਨੋਟ ਬਦਲਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਦੋਂ ਹੋਈ?
RBI ਨੇ 19 ਮਈ 2023 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਵਾਰ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਬਾਰੇ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 9 ਅਕਤੂਬਰ, 2023 ਤੋਂ ਆਰਬੀਆਈ ਦੇ 19 ਦਫਤਰਾਂ ਵਿੱਚ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਬਦਲਣ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਗਾਹਕ ਦੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੰਡੀਆ ਪੋਸਟ ਰਾਹੀਂ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਆਰਬੀਆਈ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਜਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਤਹਿਤ ਲੋਕ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਡਾਕਘਰ ਤੋਂ ਇਸ ਨੋਟ ਨੂੰ ਭੇਜ ਕੇ ਆਪਣੇ ਖਾਤੇ ‘ਚ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਹੁਣ ਕੀ ਕਿਹਾ?
RBI ਨੇ 1 ਸਤੰਬਰ, 2024 ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ‘ਤੇ ਅਪਡੇਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ 30 ਅਗਸਤ, 2024 ਤੱਕ 3.56 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਮੁੱਲ ਦੇ ਕੁੱਲ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਬੈਂਕਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਸਿਰਫ 7,261 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਹੀ ਚਲਨ ‘ਚ ਬਚੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਬੈਂਕ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਕੀਮਤ ਦਾ 97.96 ਫੀਸਦੀ ਸਿਸਟਮ ‘ਚ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਨੋਟ ਅਜੇ ਵੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੈਧ ਹਨ
ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਵੇਂ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਪ੍ਰਚਲਨ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਏ ਗਏ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੈਧਤਾ ਅਜੇ ਵੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਰਕਰਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੋਟਾਂ ਨੂੰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਬੰਦ ਜਾਂ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਐਲਾਨਿਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਰਬੀਆਈ ਇਸ ਨੋਟ ਨੂੰ ਐਕਸਚੇਂਜ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਅਤੇ ਸਹੂਲਤ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖੇਗਾ, ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪੈਸੇ ਬਦਲਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਮਿਲ ਸਕੇ।
