ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 27 ਦਸੰਬਰ 2024 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ ):-ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਡਾਕਟਰ ਮਹਿਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਗਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਖਰੀ ਸਾਹ (ਵੀਰਵਾਰ, 26 ਦਸੰਬਰ 2024) ਨੂੰ ਸਾਹ ਲਏ। ਮਹਿਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਇਕੋਨਮੀ ਦੇ ਆਗੂ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਿੱਤ ਦੀ ਕਾਫੀ ਸਮਝ ਸੀ।
ਉਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਰਹੇ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਦੌਲਤ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹੜੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ? ਇਸ ਲੇਖ ਵਿਚ ਤੁਸੀਂ ਨਿਵੇਸ਼ ਸੰਬੰਧੀ ਡਾ: ਸਾਹਬ ਦੀ ਸੋਚ ਬਾਰੇ ਜਾਣੋਗੇ।
1991 ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਤਾਂ ਸੈਂਸੈਕਸ 999 ਅੰਕਾਂ ‘ਤੇ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਬਜਟ ਸੁਧਾਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸੈਂਸੈਕਸ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਲਗਭਗ ਦੁੱਗਣਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਪਰ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੈਂਕ ਐਫਡੀ ਅਤੇ ਪੋਸਟ ਆਫਿਸ ਸਕੀਮਾਂ ਵਰਗੇ ਰਵਾਇਤੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ।
FD ਅਤੇ ਪੋਸਟ ਆਫਿਸ ਸੇਵਿੰਗ ਸਕੀਮ
2013 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਉਹ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹਲਫ਼ਨਾਮਾ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਜਾਇਦਾਦ 11 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ। ਡਾਕਟਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਅੱਠ ਐਫਡੀ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਰਕਮ 1 ਲੱਖ ਤੋਂ 95 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਸੀ। 2013 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਐਫਡੀ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਦੀ ਬਚਤ 4 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਡਾਕਘਰ ਦੀ ਬਚਤ 4 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਸੀ। 2019 ਵਿੱਚ, ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਦੀ ਕੀਮਤ 7 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੱਸੀ ਗਈ ਸੀ। 2013 ਤੋਂ 2019 ਦਰਮਿਆਨ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਕੀਮਤ 11 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 15 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਈ।
2019 ਦੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਚੋਣ ਹਲਫ਼ਨਾਮੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਕੌਰ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ 15 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦਿੱਲੀ (ਵਸੰਤ ਕੁੰਜ) ਅਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ (ਸੈਕਟਰ 11ਬੀ) ਵਿੱਚ ਦੋ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ 7 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ। ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਕੌਰ ਕੋਲ 150 ਗ੍ਰਾਮ ਸੋਨਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਕੀਮਤ 3 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੱਸੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਬੈਂਕ ਐਫਡੀ ਅਤੇ ਬਚਤ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ 7 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਰਕਮ ਸੀ। ਡਾਕਘਰ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬੱਚਤ ਯੋਜਨਾ (ਐੱਨਐੱਸਐੱਸ) ‘ਚ 12 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਸੀ। ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫਿਕਸਡ ਡਿਪਾਜ਼ਿਟ ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੇਵਿੰਗ ਸਕੀਮ (ਐਨਐਸਐਸ) ਦਾ ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਸੀ।
2 ਫਰਵਰੀ, 2013 ਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਿਨ ਉਸਨੇ 3 FD ਵਿੱਚ 2 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ 3 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧ ਕੇ 62 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮੁੜ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿ ਕੇ 6 ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ ‘ਚ 4 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ। ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਈ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕੀ ਹੈ?
1992 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਹੋਈ ਤਾਂ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤਾ, “ਮੈਂ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਉੱਤੇ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਗੁਆਵਾਂਗਾ।” ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਹ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਸਨ। ਇਹ ਬਿਆਨ ਨਾ ਸਿਰਫ ਨਿਵੇਸ਼ ਪ੍ਰਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਇਹ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਸ ਮਹਾਨ ਆਰਥਿਕ ਸੁਧਾਰਕ ਨੇ ਆਪਣੀ ਦੌਲਤ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਰਵਾਇਤੀ ਤਰੀਕਿਆਂ (ਐਫਡੀ ਅਤੇ ਪੋਸਟ ਆਫਿਸ ਸਕੀਮਾਂ) ‘ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕੀਤਾ।
