ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਬਿਜਲੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ: 2024 ਬੇਮਿਸਾਲ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਸਾਲ
ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟ ਦੀ ਖਰੀਦ ਅਤੇ ਬੱਚਤਾਂ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਨਵੀਂ ਊਰਜਾ ਦਾ ਆਰੰਭ
ਸਾਲ 2024 ਦਾ ਆਰੰਭ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ 1080 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟ ਦੀ ਖਰੀਦ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ ਖਰੀਦਿਆ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਨਾਮ ’ਤੇ ਰੱਖੇ ਗਏ ਇਸ ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟ ਦਾ ਲੋਡ ਫੈਕਟਰ 35% ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 77% ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ ਦੋਗੁਣੀ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਖਰੀਦ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸੂਬੇ ਨੂੰ ਸਾਲਾਨਾ 350 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਬੱਚਤ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
ਪਛਵਾੜਾ ਕੋਲਾ ਖਾਣ ਦੇ ਬਦੌਲਤ ਵੱਡੀਆਂ ਬੱਚਤਾਂ
ਦਸੰਬਰ 2022 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਪਛਵਾੜਾ ਕੋਲਾ ਖਾਣ ਸੂਬੇ ਦੇ ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟਾਂ ਲਈ ਕੋਲੇ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਸਾਬਤ ਹੋਈ। 2024 ਵਿੱਚ, ਇਸ ਖਾਣ ਤੋਂ 1277 ਰੇਕਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕੁੱਲ 50.84 ਲੱਖ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਕੋਲੇ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸੂਬੇ ਨੂੰ 593 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਬੱਚਤ ਹੋਈ। ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਖਾਣ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਕੁੱਲ 93.87 ਲੱਖ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਕੋਲਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ 1000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਬਚਤ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਊਰਜਾ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼
ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 2024 ਵਿੱਚ ਸਾਫ਼ ਊਰਜਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ। ਇਸ ਸਾਲ ਵਿੱਚ, 1454 ਮੈਗਾਵਾਟ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਲਈ ਖਰੀਦ ਸਮਝੌਤੇ 2.52 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਯੂਨਿਟ ਦੀ ਔਸਤ ਦਰ ’ਤੇ ਸਹੀਬੱਧ ਕੀਤੇ ਗਏ। 2022 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ, 3704 ਮੈਗਾਵਾਟ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਲਈ ਸਮਝੌਤੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਸੂਬੇ ਨੇ 900 ਮੈਗਾਵਾਟ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਊਰਜਾ (ਸੂਰਜੀ ਅਤੇ ਪੌਣ ਊਰਜਾ) ਲਈ ਵੀ ਖਰੀਦ ਦਰਾਂ ਸਥਿਰ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਰਾਜ ਭਰ ਵਿੱਚ 430 ਮੈਗਾਵਾਟ ਰੂਫਟਾਪ ਸੂਰਜੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਘਰੇਲੂ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਲਈ ਮੁਫ਼ਤ ਬਿਜਲੀ
ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ, ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸੂਬੇ ਦੇ ਘਰੇਲੂ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਲਈ ਹਰ ਦੋ ਮਹੀਨੇ 600 ਯੂਨਿਟ ਮੁਫ਼ਤ ਬਿਜਲੀ (300 ਯੂਨਿਟ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ) ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈ। ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 90% ਘਰੇਲੂ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਜੀਰੋ ਬਿਜਲੀ ਬਿੱਲ ਮਿਲੇ।
ਬਿਜਲੀ ਟਰਾਂਸਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਤਰੱਕੀ
ਬਿਜਲੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਟਰਾਂਸਮਿਸ਼ਨ ਸਮਰੱਥਾ 9000 ਮੈਗਾਵਾਟ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 9800 ਮੈਗਾਵਾਟ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। 2022 ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਮਰੱਥਾ 7100 ਮੈਗਾਵਾਟ ਸੀ। ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 5 ਨਵੇਂ 66 ਕੇਵੀ ਸਬ-ਸਟੇਸ਼ਨ ਚਾਲੂ ਕੀਤੇ, 14 ਪਾਵਰ ਟਰਾਂਸਫਾਰਮਰਾਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਾਈ, ਅਤੇ 27 ਕਿਲੋਮੀਟਰ 66 ਕੇਵੀ ਟਰਾਂਸਮਿਸ਼ਨ ਲਾਈਨਾਂ ਜੋੜੀਆਂ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ 400 ਕੇਵੀ ਅਤੇ 132 ਕੇਵੀ ਦੇ ਸਬ-ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਪਗਰੇਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਨਵੀਆਂ ਭਰਤੀਆਂ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ
ਬਿਜਲੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ 1351 ਨਵੀਆਂ ਭਰਤੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ।
ਸਾਲ 2024 ਬਿਜਲੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਲਈ ਕ੍ਰਾਂਤਿਕਾਰੀ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ। ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟ ਦੀ ਖਰੀਦ, ਸਾਫ਼ ਊਰਜਾ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼, ਬਿਜਲੀ ਬਚਤਾਂ, ਅਤੇ ਮੁਫ਼ਤ ਬਿਜਲੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਜਿਹੇ ਕਦਮ ਸੂਬੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ।
