ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜੰਗਲਾਤ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਸੁਰੱਖਿਆ: 2024 ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਕਦਮ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ
ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਜੰਗਲਾਤ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ ਵੱਡੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਲੀ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕਈ ਨਵੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕਦਮ ਉਠਾਏ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਅਹਿਮ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਬੰਧੀ ਫਾਇਦੇ ਦੇਣੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਮੂਲ ਵੀ ਬਣਨਗੇ।
ਜੰਗਲਾਂ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਨਵੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ
ਪੰਜਾਬ ਕੈਬਿਨਿਟ ਨੇ “ਟ੍ਰੀ ਪ੍ਰੀਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਪਾਲਿਸੀ ਫਾਰ ਨਾਨ–ਫਾਰੈਸਟ ਗਵਰਨਮੈਂਟ ਐਂਡ ਪਬਲਿਕ ਲੈਂਡਜ਼-2024“ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਕੇ, ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਨਵਾਂ ਰੁਖ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਨੀਤੀ ਦਾ ਮਕਸਦ ਗੈਰ-ਜੰਗਲਾਤ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਤੇ ਹੋ ਰਹੀ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਟਾਈ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੀਤੀ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਸਰਕਾਰ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਅਤੇ ਪੌਦੇ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਵਧਾਵੇਗੀ।
ਸਰਕਾਰੀ ਨੀਤੀਆਂ ਦੇ ਜਰੀਏ ਰੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਸੰਭਾਲ
2024 ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਕੀਮਾਂ ਜਿਵੇਂ ਸਟੇਟ ਅਥਾਰਟੀ ਕੈਂਪਾ ਅਤੇ ਹਰਿਆਲੀ ਪੰਜਾਬ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਤਹਿਤ 2.84 ਲੱਖ ਬੂਟੇ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਯਤਨ ਸੂਬੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਹਰੀਆਲੀ ਅਤੇ ਫਸਲਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਸਾਬਿਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।
ਵਣ ਅਧੀਨ ਰਕਬੇ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ
ਇਸ ਸਾਲ, ਵਿਭਾਗ ਨੇ 3153.33 ਹੈਕਟੇਅਰ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਜੰਗਲਾਂ ਅਧੀਨ ਲਿਆਇਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜੰਗਲਾਂ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ ਵਧਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ 2030 ਤੱਕ ਜੰਗਲਾਂ ਦੇ ਰਕਬੇ ਨੂੰ 7.5% ਤੱਕ ਵਧਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਨਵੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਨਵੀਆਂ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨਾਲ ਜੰਗਲਾਤ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਕਦਮ ਉਠਾਏ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਛੱਤਬੀੜ ਚਿੜੀਆਘਰ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੀ ਵਾਕ ਇਨ–ਏਵੀਅਰੀ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇੱਕ ਡਾਇਨਾਸੌਰ ਪਾਰਕ ਵੀ ਵਿਖੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਜੀਵ ਜਗਤ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਨਵੀਆਂ ਭਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਲਈ ਮੌਕੇ
ਜੰਗਲਾਤ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਡਿਪਟੀ ਰੇਂਜਰ, ਫੋਰੈਸਟਰ, ਵਣ ਗਾਰਡ, ਕਲਰਕ ਆਦਿ ਕਾਡਰਾਂ ਵਿੱਚ 276 ਸਿੱਧੀਆਂ ਭਰਤੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਥਾਨਕ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਮੌਜੂਦ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਭਰਤੀਆਂ ਸਿਰਫ਼ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਬੰਧੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਗੀਆਂ, ਸਗੋਂ ਸਥਾਨਕ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਓਣਗੀਆਂ।
ਵੈਟਲੈਂਡਜ਼ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੰਜ ਵੈਟਲੈਂਡਜ਼ – ਹਰੀਕੇ, ਰੋਪੜ, ਕਾਂਝਲੀ, ਕੇਸ਼ੋਪੁਰ ਅਤੇ ਨੰਗਲ – ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਤਰਜੀਹੀ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪਛਾਣਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਇਲਾਕੇ ਸੂਬੇ ਦੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਸੰਰਕਸ਼ਣ ਯਤਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬੜੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਏਗਾ। ਸੂਬੇ ਭਰ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਚਿੜੀਆਘਰਾਂ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ ਰੱਖਾਂ ਦੇ ਸਰਵਪੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਲਈ 25.29 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਰਾਖਵੇਂ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ।
ਸੁਖਾਲਾ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ
ਜੰਗਲਾਤ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸਾਰੇ ਉਪਰੋਕਤ ਕਦਮ ਸਿਰਫ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਬੰਧੀ ਫਾਇਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਨਾਲ ਨਵੇਂ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮੌਕੇ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸੁਧਾਰ ਵੀ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਿਭਾਗ ਸੂਬੇ ਨੂੰ ਹਰਿਆਲੀ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ ਲਈ ਸੁਤੰਤਰ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਾਹੌਲ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ।
