ਦਿੱਲੀ , 16 ਦਸੰਬਰ 2024 (ਪੰਜਾਬੀ ਖਬਰਨਾਮਾ ਬਿਊਰੋ ): ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਮੌਸਮ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਠੰਢ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਪਸਾਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਦਸੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਦਰਵਾੜੇ (1 ਤੋਂ 15 ਦਸੰਬਰ) ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਠੰਢ ਨੇ ਪਿਛਲੇ 14 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਪੱਧਰ ਯਾਨੀ AQI ਖਰਾਬ ਪੱਧਰ ਉਤੇ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਪਰ ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਹਵਾ ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸਾਫ ਹੈ।
ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਪੰਦਰਵਾੜੇ ਯਾਨੀ 16 ਤੋਂ 31 ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸਖ਼ਤ ਠੰਢ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੀਜ਼ਨ ਦੀ ਠੰਢ ਨੇ ਪਿਛਲੇ 14 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 1 ਤੋਂ 15 ਦਸੰਬਰ ਤੱਕ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ 2011 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਠੰਢ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ 15 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ 8.2 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਰਿਹਾ, ਜੋ ਕਿ ਆਮ ਨਾਲੋਂ 1.1 ਡਿਗਰੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਹੋਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ 9 ਡਿਗਰੀ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜੇਕਰ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਪਹਿਲੇ ਪੰਦਰਵਾੜੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਮੌਸਮ ਹੈ।
ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਮੌਸਮ ਕਿਉਂ ਬਿਹਤਰ?
ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਦਸੰਬਰ ਵਿਚ ਪੱਛਮੀ ਗੜਬੜੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਲੰਬੇ ਪਾੜੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਹਵਾਵਾਂ ਲਗਾਤਾਰ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਵਾ ਸਾਫ਼ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਘੱਟ ਨਮੀ ਅਤੇ ਧੁੰਦ ਦੇ ਨਾਲ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼, ਸਥਿਰ ਹਵਾਵਾਂ ਨੇ AQI ਰੀਡਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਠੰਡੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਧੁੰਦ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਕਾਰਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਦਿਨ ਸਾਫ਼ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਰਾਤ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ।ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਪੰਦਰਵਾੜੇ ਯਾਨੀ 16 ਤੋਂ 31 ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸਖ਼ਤ ਠੰਢ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੀਜ਼ਨ ਦੀ ਠੰਢ ਨੇ ਪਿਛਲੇ 14 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 1 ਤੋਂ 15 ਦਸੰਬਰ ਤੱਕ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ 2011 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਠੰਢ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ 15 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ 8.2 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਰਿਹਾ, ਜੋ ਕਿ ਆਮ ਨਾਲੋਂ 1.1 ਡਿਗਰੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਹੋਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ 9 ਡਿਗਰੀ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜੇਕਰ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਪਹਿਲੇ ਪੰਦਰਵਾੜੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਮੌਸਮ ਹੈ।
AQI ਨਿਗਰਾਨੀ 10 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ
2015 ਤੋਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਏਅਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਇੰਡੈਕਸ ਯਾਨੀ AQI ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਈ ਸਿਸਟਮ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਸਾਲ 1-15 ਦਸੰਬਰ ਦੌਰਾਨ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਔਸਤ AQI 238 ਸੀ। ਜੋ ਕਿ 2015 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਔਸਤ AQI 300 ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਸੀ। ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ AQI 301 ਸੀ। ਕੇਂਦਰੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ ਯਾਨੀ CPCB ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਪੰਜ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਦਾ ਹੈ। 0-50 AQI ਨੂੰ ਚੰਗਾ, 51-100 ਤਸੱਲੀਬਖਸ਼, 101-200 ਦਰਮਿਆਨਾ, 201-300 ਮਾੜਾ, 301-400 ਬਹੁਤ ਮਾੜਾ ਅਤੇ 400 ਤੋਂ ਉੱਪਰ AQI ਗੰਭੀਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸੰਖੇਪ
ਅੱਜ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ 10 ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸਾਫ ਹਵਾ ਅਤੇ 14 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਇੰਨੀ ਠੰਢ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਇਸ ਵੱਖਰੀ ਤਬਦੀਲੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕੁਝ ਖਾਸ ਮੌਸਮੀ ਹਾਲਾਤ ਹਨ।
